PROPOZYCJA WSTĘPNEJ WALORYZACJI ŹRÓDEŁ W ASPEKCIE ICH OCHRONY PRAWNEJ
Keywords:
źródła, formy ochrony, algorytm waloryzacjiAbstract
W pracy przedstawiono i scharakteryzowano form ochrony źródeł w Polsce oraz zaproponowano wstępną waloryzacjęźródeł na potrzeby ustanawiania form ochrony prawnej. Na podstawie danych Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska ochroną prawną, zgodnie z ustawą o ochronie przyrody, objętych jest w Polsce 266 źródeł (źródlisk) lub zespołów źródeł. Przeważającą formą ochrony źródeł są pomniki przyrody (48,5%), następnie rezerwaty (30,4%), użytki ekologiczne (13,9%), zespoły przyrodniczo-krajobrazowe (5,2%) i stanowiska dokumentacyjne (1,9%). Zwrócono uwagę na różne podejścia przy podejmowaniu decyzji o wyborze form ochrony źródeł. Stąd w celu wyeliminowania niepewności interpretacyjnych przedstawiono propozycję selekcji wypływów na podstawie zaproponowanego algorytmu. Wstępny algorytm postępowania pozwala podjąć decyzję, które ze źródeł powinno być objęte ochroną prawną i w jakiej formie.References
BARTNIK A., MONIEWSKI P., 2018 – Zawartość informacyjna baz danych PIG–PIB w aspekcie badań wydajności źródeł Polski. Prz. Geol., 66, 5: 284–293.
BAŚCIK M., 2010 – Podstawy prawne i problemy związane z ochroną źródeł w Polsce. Prądnik. Prace Muz. Szafera, 20: 115–134.
BAŚCIK M., CHEŁMICKI W., URBAN J., 2009 – Geoconservation of springs in Poland. Episodes, 32, 3: 177–185.
BUCZYŃSKI S., STAŚKO S., RZONCA B., 2003 – O potrzebie stworzenia bazy danych źródeł. W: XI Sympozjum: „Współczesne problemy hydrogeologii”, 1: 253–258. Gdańsk.
BUCZYŃSKI S., MODELSKA M., OLICHWER T., TARKA R., STAŚKO S., 2011 – Charakterystyka krenologiczna masywów górskich Ziemi Kłodzkiej na podstawie bazy danych „Źródło”. Biul. Państw. Inst. Geol., 445: 17–26.
CRGP – Centralny Rejestr Geostanowisk Polski. Internet: http:// geoportal.pgi.gov.pl/portal/page/portal/geostanowiska (dostęp: lipiec 2019).
CHEŁMICKI W., JOKIEL P., MICHALCZYK Z., MONIEWSKI P., 2011 – Distribution, discharge and regional characteristics of springs in Poland. Episodes, 34, 4: 244–256.
CHYBIORZ R., TYC A., 2012 – Raport o przyrodzie nieożywionej województwa śląskiego. Raporty Opinie 6. Centrum Dziedzictwa Przyrody Górnego Śląska, Katowice.
CIĘŻKOWSKI W., 2001 – O potrzebie uznania niektórych źródeł w Sudetach za pomniki przyrody. W: X Sympozjum: „Współczesne problemy hydrogeologii”, 2: 483–486. Wydaw. Sudety, Wrocław.
IWASZKO D., KOZŁOWSKI T., PIWORUN W., 2014 – Rezerwaty przyrody w województwie lubuskim. Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Gorzowie Wielkopolskim.
KOTOŃSKA B., 2007 – System ochrony przyrody w Polsce. W: Integralna ochrona przyrody (red. M. Grzegorczyk): 159–163. Wydaw. Instytut Ochrony Przyrody PAN, Kraków.
OTĘSKA-BUDZYN J., 2004 – Dziedzictwo geologiczne i jego ochrona. W: Akademia Ochrony Przyrody (red. M. Grzegorczyk): 43–45. Wydaw. Instytutu Ochrony Przyrody PAN i Ośrodka Studiów Franciszkańskich, PAT, Kraków.
OTĘSKA-BUDZYN J., 2007 – Ochrona dziedzictwa geologicznego – idee fixe przyrodników czy wymóg chwili? Komunikat. Geologia, 33, 1: 131–138.
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 4 grudnia 2017 r. w sprawie kryteriów uznawania tworów przyrody żywej i nieożywionej za pomniki przyrody (DzU 2017 poz. 2300). Internetowy System Aktów Prawnych: http://isip.sejm.gov.pl (dostęp: lipiec 2019).
SOLON J., 2005 – Czy obowiązująca ustawa o ochronie przyrody jest dobrym narzędziem do rozwiązywania konfliktów „człowiek – przyroda” w polskich parkach narodowych? W: Między ochroną przyrody a gospodarką – bliżej ochrony. Konflikty człowiek – przyroda na obszarach prawnie chronionych w Polsce (red. A. Hibszer, J. Partyka): 9–17. PTGeogr., Katowice.
Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrod (DzU 2018 r poz. 1614). Internetowy System Aktów Prawnych: http://isip.sejm.gov.pl (dostęp: lipiec 2019).
Ustawa z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne (DzU 2018 r. poz. 2268). Internetowy System Aktów Prawnych: http://isip.sejm. gov.pl (dostęp: lipiec 2019).
