ZRÓŻNICOWANIE SKŁADU FIZYKOCHEMICZNEGO WÓD TYPU ZUBER
Keywords:
wody lecznicze Zuber, skład chemiczny, płaszczowina magurska, Karpaty zewnętrzneAbstract
Zubery to unikatowe wody mineralne w skali światowej. Ze względu na zawartość składników mineralnych są wykorzystywane w balneoterapii. Na podstawie badań prowadzonych w ramach Ruchu Uzdrowiskowego Zakładu Górniczego w Krynicy-Zdroju i wyników analiz fizykochemicznych określono zróżnicowanie składu fizykochemicznego szczawy typu Zuber z poszczególnych odwiertów. Wyróżniono dwa typy Zuberów HCO3–Na (Zuber I, Zuber III i Zuber IV) oraz HCO3–Na–Mg (Zuber II). Głównymi składnikami, które mają wpływ na typ chemiczny szczaw jest anion HCO3–, natomiast z kationów jon Na2+ i tylko w szczawie udostępnionej odwiertem Zuber II również jon Mg2+. Zawartość HCO3– waha się od 10841 do 19969 g/dm3, Na2+ od 3369 do 9650 g/dm3, a Mg2+ od 145 do 802 mg/dm3. Mineralizacja szczaw typu Zuber waha się od 16 575–29 260 mg/dm3, a zawartość CO2 od 880 do 2984 mg/dm3.References
Bogacz K., Węcławik S., 1961 – Dokumentacja hydrogeologiczna dotychczasowych zasobów wód typu Zuber w kat. C [mat. niepubl.]. Arch. Uzdrowiska Krynica-Żegiestów S.A w Krynicy-Zdroju.
Ciężkowski W. i in., 1999 – Dokumentacja hydrogeologiczna ustalająca zasoby eksploatacyjne wód leczniczych i dwutlenku węgla (jako kopaliny towarzyszącej) ze złoża w uzdrowisku Krynica oraz ustalająca zasoby dyspozycyjne wód podziemnych (zwykłych oraz leczniczych i o właściwościach leczniczych) w zlewni Kryniczanki. Arch. Uzdrowiska Krynica-Żegiestów S.A. w Krynicy-Zdroju.
Ciężkowski W. (red.), 2002 – Występowanie, dokumentowanie i eksploatacja endogenicznego dwutlenku węgla w Polsce. Poradnik Metodyczny. Wrocławskie Towarzystwo Naukowe, Wrocław.
Dowgiałło J., Karski A., Potocki I., 1969 – Geologia surowców balneologicznych. Wydaw. Geol., Warszawa.
Duliński M., 2018 – Znaczenie izotopów węgla w termodynamicznym modelu eksploatacji dwutlenku węgla w warunkach pracy okresowej odwiertu wody leczniczej Zuber I. Acta Balneologica, 60, 4: 283–287.
Oszczypko N., Oszczypko -Clowes M., 2010 – Budowa geologiczna Krynicy-Zdroju i Muszyny (SE część Beskidu Sądeckiego, Zewnętrzne Karpaty Zachodnie). Mapa Geologiczna SE części Beskidu Sądeckiego w skali 1:25 00, PBG GEOPROFIL Sp. Z o.o., Kraków.
Oszczypko N., Zuchiewicz W., 2007 – Geology of Krynica SPA, Western Outer Carpathians, Poland. Ann. Soc. Geol. Pol., 7: 69–92.
Oszczypko N., Malata E., Oszczypko-Clowes M., Duńczyk L., 1999 – Budowa geologiczna Krynicy (płaszczowina magurska). Prz. Geol., 47, 6: 549–560.
Paczyński B., Płochniewski Z., 1996 – Wody mineralne i lecznicze Polski. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
Rajchel L., 2012 – Szczawy i wody kwasowęglowe Karpat Polskich. Wydaw. AGH, Kraków.
Świdziński H., 1972 – Geologia i wody mineralne Krynicy. Pr. Geol., 70: 1–105.
Świdziński H. i in., 1953 – Dokumentacja naukowo-techniczna źródeł mineralnych w Krynicy. Arch. Uzdrowiska Krynica-Żegiestów
S.A. w Krynicy-Zdroju.
Zuber A., 1987 – O pochodzeniu wód typu Zuber. W: 25 lat górnictwa uzdrowiskowego: 37–51. Wydaw. AGH, Kraków.
Zuber A., Chowaniec J., 2009 – Diagenetic and other highly mineralized waters in the Polish Carpatians. Appl. Geochem., 24: 1899–1900.
Zuber A., Ciężkowski W., 2007 – Geneza wód a modelowanie koncepcyjne podziemnych systemów wodonośnych. W: Metody znacznikowe w badaniach hydrogeologicznych (red. A. Zuber i in.): 126–148. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław.
