PROPOZYCJA KLASYFIKACJI STANU ZACHOWANIA SIEDLISK HYDROGENICZNYCH NA PODSTAWIE WSKAŹNIKÓW HYDROGEOCHEMICZNYCH
Keywords:
chemizm wód podziemnych, siedlisko hydrogeniczne, modelowanie specjacyjne, wskaźniki hydrogeochemiczneAbstract
W artykule przedstawiono wyniki badań składu chemicznego wód podziemnych 59 siedlisk hydrogenicznych występujących w Polsce w 2016 r. W ramach pracy zebrano i przestudiowano dostępne informacje z zakresu ochrony środowiska i hydrogeologii (mapy MHP, PPW-WH, PPW-WJ, dokumentacje zasobowe, GZWP, baza danych Antropopresja). Dane te pozwoliły na wstępną ocenę rodzaju i zasięgu wpływów antropogenicznych na badane ekosystemy zależne od wód podziemnych. Spośród 59 punktów, biorąc pod uwagę rodzaj potencjalnego zagrożenia siedliska, 31 z nich zakwalifikowano jako podlegające zagrożeniom antropogenicznym, pozostałe 28 – jako podlegające wyłącznie czynnikom geogenicznym. Jako wskaźnik wpływów antropogenicznych, poza statystycznym opracowaniem wyników modelu specjacyjnego, zastosowano „wskaźnik uranowy” i „wskaźnik chlorkowy”. Te dwa elementy, uzupełniając się nawzajem, dają wiarygodne wyniki oceny klasy zachowania ekosystemu. Spośród ocenianych siedlisk, aż 61% zakwalifikowano do siedlisk przekształconych antropogenicznie.References
BAZA danych – ANTROPOPRESJA, wersja elektroniczna PIGPIB (dostęp: 30.03.2019 r.).
BAZA danych monitoringu wód podziemnych PIG-PIB, wersja elektroniczna PIG-PIB (dostęp: 30.03.2019 r.).
BORYSIAK J., 2004 – Zalewane muliste brzegi rzek. W: (red. J. Herbich). Wody słodkie i torfowiska. Poradniki ochrony siedlisk i gatunków NATURA 2000 – podręcznik metodyczny. T. 2. Min. Środ., Warszawa.
CZEREPKO J., 2011 – Zmiany roślinności na siedliskach mokradeł leśnych północno-wschodniej Polski. Pr. Inst. Bad. Leśn., Rozpr. i Monogr., 16: 198–210.
DUDA R., WITCZAK S., ŻUREK A., 2011 – Mapa wrażliwości wód podziemnych Polski na zanieczyszczenie 1:500 000. Wydaw. Min. Środ.
DYREKTYWA Parlamentu Europejskiego i Rady 2000/60/WE z dnia 23 października 2000 r.
DYREKTYWA Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory.
ILNICKI P., 2002 – Torfowiska i torf. Wydaw. Akad. Roln. im. A. Cieszkowskiego w Poznaniu.
JÓŹWIAK K., 2013 – Zastosowanie modelowania geochemicznego do oceny stopnia murszenia gleb – na przykładzie Kampinoskiego Parku Narodowego. W: Konf.: Środowisko glebotwórcze i gleby dolin rzecznych. Ustka 10–12 czerwca 2013 r.
KOSTURKIEWICZ A., CZOPOR S., KORYTOWSKI M., STASIK R., SZAFRAŃSKI C., 2002 – Stany wody gruntowej i siedliska w małej zmeliorowanej zlewni leśnej. Rocz. Akad.
Roln. w Poznaniu, Melior. Inż. Śród., 338: 41–53.
ŁACHACZ A., 2010 – Wskazania dla obszarów hydrogenicznych – wpływ prognozowanych zmian zasobów wodnych i bilansu wodnego na gatunki i ekosystemy najsilniej zależne od warunków hydrologicznych. Seminarium „Bioróżnorodność a zmiany klimatyczne – zagrożenia, szanse, kierunki działań”. Min. Środ., 25.11.2010.
MAPA hydrogeologiczna Polski w skali 1:50 000, Warszawa, wersja elektroniczna PIG-PIB (dostęp: 30.03.2019 r.).
MAPA hydrogeologiczna Polski w skali 1:50 000 – pierwszy poziom wodonośny – występowanie i hydrodynamika, Warszawa, wersja elektroniczna PIG-PIB (dostęp: 30.03.2019 r.).
MAPA hydrogeologiczna Polski w skali 1:50 000 – pierwszy poziom wodonośny – wrażliwość na zanieczyszczenie i jakość wód, Warszawa, wersja elektroniczna PIG-PIB (dostęp: 30.03.2019 r.).
MATUSZKIEWICZ J.M., 2001 – Zespoły leśne Polski. Wydaw. Nauk. PWN, Warszawa.
MIKOŁAJKÓW J., SADURSKI A. (red. nauk.), 2017 – Informator Główne Zbiorniki Wód Podziemnych w Polsce. Wydaw. PIG-PIB.
MRÓZ W. (red.), 2010 – Monitoring siedlisk przyrodniczych. Przewodnik metodyczny. Cz. I. GIOŚ, Warszawa.
MRÓZ W. (red.), 2012a – Monitoring siedlisk przyrodniczych. Przewodnik metodyczny. Cz. II. GIOŚ, Warszawa.
MRÓZ W. (red.), 2012b – Monitoring siedlisk przyrodniczych. Przewodnik metodyczny. Cz. III. GIOŚ, Warszawa
MRÓZ W. (red.), 2015 – Monitoring siedlisk przyrodniczych. Przewodnik metodyczny. Cz. IV. GIOŚ, Warszawa.
PWP, 2030 – Projekt Polityki Wodnej Państwa do roku 2030 (z uwzględnieniem etapu 2016). Internet: https://www.kzgw.gov.pl/index.php/pl/materialy-informacyjne/programy/projekt-polityki-wodnej-panstwa-do-roku-2030 (dostęp: 30.03.2019 r.).
OKRUSZKO H., 1991 – Przeobrażanie się mokradeł pod wpływem odwodnienia. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln., 372: 251–269.
PORADNIKI ochrony siedlisk i gatunków NATURA 2000 – podręcznik metodyczny. T. 1–5. Min. Środ., Warszawa.
SOKOŁOWSKI A., W., CZEREPKO J., 2005 – Zmiany roślinności na siedliskach hydrogenicznych. Leśne Pr. Badaw., 3: 77–85.
TECHMEX S.A, IMUZ, 2009a – Ekosystemy lądowe pozostające w dynamicznych relacjach z wodami podziemnymi i powierzchniowymi dla obszarów dorzeczy w Polsce (z wyłączeniem regionu wodnego Warty). Cz. I. Arch. KZGW, Warszawa.
