PARAMETRY MIGRACJI ZANIECZYSZCZEŃ W ODPADACH FLOTACYJNYCH NA PODSTAWIE TERENOWEGO EKSPERYMENTU ZNACZNIKOWEGO NA PRZYKŁADZIE OBIEKTU UNIESZKODLIWIANIA ODPADÓW WYDOBYWCZYCH „GILÓW”
Keywords:
infiltracja, eksperyment znacznikowy, odpady flotacyjne, grunty drobnoziarniste, GilówAbstract
W artykule zaprezentowano wyniki terenowego eksperymentu znacznikowego oraz szacowania parametrów migracji zanieczyszczeń dla drobnoziarnistych odpadów flotacyjnych na potrzeby danych wejściowych do modelu numerycznego migracji. Badania przeprowadzono dla Obiektu Unieszkodliwiania Odpadów Wydobywczych (OUOW) „Gilów” na 3 poligonach badawczych z wykorzystaniem jonu Cl– jako znacznika. Odpady flotacyjne zdeponowane w obiekcie mają charakterystykę gruntów drobnoziarnistych piaszczystych i pylastych, co przekłada się na ich niskie parametry migracji zanieczyszczeń. Prędkości migracji w poszczególnych profilach, oszacowane zarówno z krzywej przejścia znacznika, jak i obliczone w programie CXTFIT oscylowały w granicach od 0,27 do 1,8 m/a, klasyfikującodpady flotacyjne do najniższej, 5 klasy pod względem prędkości migracji. Przeprowadzone testy terenowe pozwoliły na uzyskanie rzeczywistych danych stanowiących wiarygodny wsad wejściowy na potrzeby dalszych analiz migracji zanieczyszczeń w obrębie OUOW „Gilów” i w jego otoczeniu.References
BARAN A., ŚLIWKA M., LIS M., 2013 – Selected properties of flotation tailings wastes deposited in the Gilów and Żelazny Most waste reservoirs regarding their potential environmental management. Archives of Mining Sciences, 58, 3: 969–978.
BOGDA A., CHODAK T., 1995 – Niektóre właściwości fizyczne i skład mineralogiczny osadów poflotacyjnych ze zbiornika „Gilów”. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych, 418, 1: 415–420.
BURY W., 1994 – Migracja zanieczyszczeń w lessach strefy aeracji przy wykorzystaniu znaczników naturalnych i sztucznych. AGH, Kraków.
CAPPUYNS V., SWENNEN R., VANDAMME A., NICLAES M., 2006 – Environmental impact of the former Pb–Zn mining and smelting in East Belgium. J. Geochem. Explor., 88, 1–3: 6–9.
CASTILLA J.C., 1983 – Environmental impact in sandy beaches of copper mine tailings at Chañaral, Chile. Mar. Pollut. Bull., 14, 12: 459–464.
CLARK J.F., HUDSON G.B., AVISAR D., 2005 – Gas transport below artificial recharge ponds: Insights from dissolved noble gases and dual gas (SF6 and 3He) tracer experiment. Environ. Sci. Technol., 39: 3939–3945.
DILLON K.S., BURNETT W.C., KIM G., CHANTON J., CORBETT D.R., ELLIOTTT K., KUMP L., 2003 – Groundwater flow and phosphate dynamics surrounding a high discharge wastewater disposal well in the Florida Keys. J. Hydrol., 284: 193–210.
DILLON K.S., CORBETT D.R., CHANTON J.P., BURNETT W.C. FURBISH D.J., 1999 – The use of sulfur hexafluoride (SF6) as a tracer of septic tank effluent in the Florida Keys. J. Hydrol., 220: 129–140.
DOMAŃSKA W. (red.), 2018 – Ochrona Środowiska 2018. Główny Urząd Statystyczny, Warszawa.
DUCZMAL-CZERNIKIEWICZ A., SUCHAN J., 2015 – Nagromadzenia metali w osadnikach poflotacyjnych na Dolnym Śląsku. Biul. Państw. Inst. Geol., 465: 67–76.
GAMLIN J.D., CLARK J.F., WOODSIDE G., HERNDORN R., 2001 – Large-scale tracing of ground water with sulfur hexafluoride. J. Environ. Eng. ASCE, 127: 171–174.
HERZIG J., 1999 – Prędkość migracji zanieczyszczeń w strefie aeracji glin i iłów. W: Prędkość migracji zanieczyszczeń przez strefę aeracji na podstawie badań polowych i laboratoryjnych (red. A.S. Kleczkowski). AGH, Kraków.
KIJEWSKI P., 1995 – Ocena miedzionośności odpadów flotacyjnych na przykładzie osadników Wartowice i Gilów. W: VI Seminarium: „Metodyka rozpoznawania i dokumentowania złóż kopalin oraz geologicznej obsługi kopalń”: 237–244. Wydaw. CPPGSMiE, PAN, Kraków.
KLECZKOWSKI A.S., 1991 – Ochrona wód podziemnych w Polsce. Stan i kierunki badań. Publ. CPBP, Warszawa.
MYŚLIŃSKA E., 2016 – Laboratoryjne badania gruntów i gleb. Wydaw. UW, Warszawa.
NAŁĘCKI P., 1999 – Prędkość migracji zanieczyszczeń w strefie aeracji utworów szczelinowo-krasowych zrębu Bielan. W: Prędkość migracji zanieczyszczeń przez strefę aeracji na
podstawie badań polowych i laboratoryjnych (red. A.S. Kleczkowski): 109–127. AGH, Kraków.
PARKER J.C., VAN GENUCHTEN M.TH., 1984 – Determining transport parameters from laboratory and field tracer experiments. Virginia Agricultural Experiments Station.
PAZDRO Z., KOZERSKI B., 1990 – Hydrogeologia ogólna. Wydaw. Geol., Warszawa.
SUN Y.Z., LEISCHNER A., GÖBBELS F.J., 2000 – Residuary toxic elements and PAHs in sediments of the zbiornik Gilow tailings pond and Zimmica Stream from Lubin District, southwest Poland. Environ. Geochem. Health, 22, 3: 249–261.
USTAWA z dnia 10 lipca 2008 r. o odpadach wydobywczych (t.j. DzU z 2017 r., poz. 1849).
WERNO A., 2007 – Składowisko Gilów. W: Monografia KGHM Polska Miedź S.A. (red. A. Piestrzyński), 2: 575–578. KGHM Cuprum, Wrocław.
WILSON R.D., MACKAY D.M., 1993 – The use of sulfur hexafluoride as a conservative tracer in saturated sandy media. Ground Water, 31: 719–724.
WILSON R.D., MACKAY D.M., 1996 – SF6 as a conservative tracer in saturated media with high intragranular porosity of high organic carbon content. Ground Water, 34: 241–249.
WITCZAK S., 1987 – Opis i instrukcja użycia programu CXTFIT. IHiGI AGH, Kraków.
WITCZAK S., ADAMCZYK A., 1994 – Katalog wybranych fizycznych i chemicznych wskaźników migracji zanieczyszczeń wód podziemnych i metod ich oznaczania. Tom I. Wydaw. PIOS, Warszawa.
ZUBER A. (red.), 2007 – Metody znacznikowe w badaniach hydrogeologicznych. Poradnik metodyczny. Oficyna Wydawnicza PWr, Wrocław.
