Kordieryt w granitoidach hercyńskich masywów Systemu Centralnego (Estramadura, Hiszpania) i strzelińskiego (Dolny Śląsk) - wstępne studium porównawcze

Abstract

Cordierite in granitoid rocks of Hercynian massifs of the Central system (Estramadura, Spain) and Strzelin (Lower Silesia) - a preliminary comparative study A comparative study of cordierite origin was carried out for granitoid massifs of western Spain and Strzelin massif in Lower Silesia. It was found that cordierite occurs within the rocks of granite and granodiorite type, whereas more basic varietes of rocks are devoid of it. In the study areas, this mineral was encountered both, in autochthonous granites (associated with sillimanite and andalusite) as well as in the intrusive granites and granodiorites (associated with garnet and tourmaline). The origin of cordierite was presumably different for these two granitoid types. As regards autochthonous granites it is assumed that it constitutes remnants after granitization of aluminum-rich shales. In the intrusive rocks it crystallized most probably directly from the melt at temperature 700- 750°C and pressure 5-6 kbar. Przeprowadzono studium porównawcze pochodzenia kordierytu w niektóiych granitoidach zachodniej Hiszpanii oraz masywu strzelińskiego na Dolnym Śląsku. Stwierdzono, że kordieryt występuje w skalach typu granitu i granodiorytu, natomiast brak go w odmianach bardziej zasadowych. Na badanych terenach, minerał ten znajdywano zarówno w granitach autochtonicznych w towarzystwie syllimanitu i andaluzytu, jak również w granitach i granodiorytach intruzywnych razem z granatem i turmalinem. W obu rodzajach granitoidów pochodzenie kordierytu tłumaczone jest na różne sposoby. W przypadku granitów autochtonicznych przyjmuje się, że stanowi on pozostałości po granityzacji bogatych w glin łupków ilastych. W skałach intruzywnych krystalizował on przypuszczalnie bezpośrednio ze stopu przy temperaturze 700-750°C i ciśnieniu 5-6 kbar.