Rozwój paleogeograficzny Tatr

Abstract

Évolution paléogéographique des Tatras W Tatrach wyróżniamy dwie serie osadowe. Jedna, związana z trzonem krystalicznym i przefaldowana w dwa fałdy leżące nosi nazwę serii wierchowej, druga, nasunięta na nią — serii reglowej. W serii wierchowej najstarszym utworem jest perm rozwinięty w postaci werrukana. Trias zaczyna się piaskowcami zlepieńcowatymi, przechodząc stopniowo w fację węglanową anizyku i ladynu. Karnik i noryk rozwinięte są w facji klastycznej, miejscami dolomitowej, w retyku zaznaczają się wynurzenia i lokalne zalewy morskie. W liasie istnieją duże luki, w doggerze i malmie zaznacza się wyrównanie facji. W kredzie dolnej rozwija się facja urgonu. W albie środkowym przychodzi zalew morski, pogłębiający się w albie górnym i cenomanie. W serii reglowej przebieg wydarzeń jest podobny, z tą różnicą, że w jurze środkowej i częściowo górnej zaznacza się wybitne pogłębienie, wyrażające się powstaniem radiolarytów. Sfałdowanie Tatr nastąpiło w fazie subhercyńskiej, po czym przyszedł zalew w środkowym eocenie. Flisz podhalański górnego eocenu i dolnego oligocenu kończy cykl sedymentacyjny. Dans les Tatras nous distinguons deux series sedimentaires. L’une liee au noyau cristallin et replissee en deux plis porte le nom de serie haut-tatrique, l’autre charriee sur cette derniere — de serie subtatrique. Dans la serie haut-tatrique le Permien developpe sous forme de Verrucano est le terme le plus ancien. Le Trias debute par les gres conglomeratiques passant progressivement en facies carbonate de l’Anisien et du Ladinien. Le Carnien et le Norien sont developpes dans le facies clastique, dolomitique par endroits. Dans le Rhetien des emersions et transgressions locales se manifestent. Le Lias est caracterise par des grandes lacunes statigraphiques, dans le Dogger et le Malm le facies est plus uniforme. Dans le Cretace inferieur se developpe le facies de l’Urgonien. Dans l’Albien a lieu la transgression de la mer qui s’approfondit dans l’Albien superieur et, le Cenomanien. Dans la serie subtatrique le cours des evenements etait pareil avec la difference que dans le Jurassique moyen partiellement superieur la mer atteint des profondeurs considerables ce qui se manifeste par des Radiolarites. Le plissement des Tatras qui avait lieu dans la phase subhercynienne etait suivie de la transgression dans l’Eocene moyen. Le flysch de Podhale de l’Eocene superieur termine le cycle sedimentaire.