Cios termiczny w dajkach
Abstract
Thermal joints in dikes
Opisano systemy ciosu termicznego występujące w dajkach: cienkich, średnich i grubych. Powstawanie tych systemów zależne jest od grubości dajek. W dajkach grubych (zbliżonych do kominów wulkanicznych) systemy ciosu interpretowane są rozkładem izoterm w czasie powstawania ciosu. Przedstawiono idealny rozkład izoterm i systemów ciosu w dajce (kominie wulkanicznym). Wyróżniono cztery strefy głębokościowe z odmiennymi elipsoidami naprężeń kontraktacyjnych. Omówiono główne typy ciosu w skałach wylewnych. Formy słupów bazaltowych zestawiono razem ze spękaniami gleb poligonalnych i otrzymywanych sztucznie w czasie prażenia magnezytu. Podkreślono związek tekstur dajek z magnetyzmem skał żyłowych i wylewnych.
Systems of thermal joints occurring in thin, medium, and thick dikes are described. The formation of these systems of joints depends on the thickness of the dike. Differences between various types of joints systems occurring within thick dikes related with volcanic necks are explained by the distribution of isotherms during the formation of joints. The ideal distribution of isotherms and joint systems in a thick dike (or volcanic neck) is presented. Four zones having different elipsoides of contraction stresses are distinguished. The principal types of joints in effusive rocks are discused. The forms of basalt prisms are compared with polygonal soils and with artificial joints formed during heating of rocks. The relation of structures of the dikes to magnetism of vein rocks and effusive rocks is also discussed.
Opisano systemy ciosu termicznego występujące w dajkach: cienkich, średnich i grubych. Powstawanie tych systemów zależne jest od grubości dajek. W dajkach grubych (zbliżonych do kominów wulkanicznych) systemy ciosu interpretowane są rozkładem izoterm w czasie powstawania ciosu. Przedstawiono idealny rozkład izoterm i systemów ciosu w dajce (kominie wulkanicznym). Wyróżniono cztery strefy głębokościowe z odmiennymi elipsoidami naprężeń kontraktacyjnych. Omówiono główne typy ciosu w skałach wylewnych. Formy słupów bazaltowych zestawiono razem ze spękaniami gleb poligonalnych i otrzymywanych sztucznie w czasie prażenia magnezytu. Podkreślono związek tekstur dajek z magnetyzmem skał żyłowych i wylewnych.
Systems of thermal joints occurring in thin, medium, and thick dikes are described. The formation of these systems of joints depends on the thickness of the dike. Differences between various types of joints systems occurring within thick dikes related with volcanic necks are explained by the distribution of isotherms during the formation of joints. The ideal distribution of isotherms and joint systems in a thick dike (or volcanic neck) is presented. Four zones having different elipsoides of contraction stresses are distinguished. The principal types of joints in effusive rocks are discused. The forms of basalt prisms are compared with polygonal soils and with artificial joints formed during heating of rocks. The relation of structures of the dikes to magnetism of vein rocks and effusive rocks is also discussed.