Die polnischen Geschiebe

Abstract

Polskie głazy narzutowe Autorowie stwierdzają na podstawie materjałów zebranych w różnych częściach Polski, że najczęściej występujące głazy narzutowe pochodzą z Finlandji, że głazy te niekiedy znaczną osiągają wielkość. Statystyczne opracowanie głazów narzutowych okolic Bochni, wykonane na podstawie materjałów dostarczonych przez Kółko młodzieży Krajoznawczej gimn. w Bochni i własnych przez p. A. Głowińską , prowadzi naogół do wniosku, że wielkość głazów narzutowych zależy od oporności danej skały przeciw ścieraniu się, z drugiej zaś strony od powierzchni, którą skała zajmuje w swem miejscu pierwotnem. Zarówno głazy finlandzkie, jak i pochodzące ze Skandynawji sięgają w Polsce na południe poza Kraków, nie napotkaliśmy jednak tak daleko na południu głazów bałtyckich. Granica zasięgu skał finlandzkich i skandynawskich ulega w stosunku do map dotychczasowych pewnemu przesunięciu ku południowi, a jeśli idzie o głazy wyborskie, także ku zachodowi, gdyż stwierdzono ich obecność w Poznańskiem. Oryginalne utwory tworzą konglomeraty dyluwjalne w wschodnio-północnej części Polski. Badanie moren na minerały ciężkie daje wyniki, które pozwalają na wyróżnienie różnych utworów i mogą wskazać miejsce, skąd pochodzi materjał moreny; użyteczną okazała się tu metoda wydzielania minerałów ciężkich przez jednego z nas1) w Roczn. Polsk. Tow. Geol. rocznik 1928. 2) St. Kreutz i M. Jurek: O opadzie pyłu w Polsce.