Warstwy chalcedonowe tremadoku Gór Świętokrzyskich, studium petrograficzne
Abstract
Chalcedonites and associated rocks of the Tremadoc in the Holy Cross Mountains (Central Poland). A petrographic study
Na podstawie analiz petrograficznych stwierdza autorka, że warstwy chalcedonowe Gór Świętokrzyskich okolic Bogorii i Łagowa zbudowane są z rytmicznie przewarstwiających się piaskowców i mułowców glaukonitowych, czertów ilastych, gez oraz chalcedonitów bogatych w iły gąbek. Pierwotnym źródłem krzemionki były produkty rozkładu pelitu mineralnego długo zawieszonego w wodzie morskiej w okresie zahamowania procesów erozyjnych na sąsiednim lądzie. Przy odpowiedniej koncentracji krzemionki uwolnionej przy tym procesie i przy nieznacznej zmianie kwasowości środowiska zachodziło wytrącenie żelu krzemionkowego mieszającego się jeszcze z pelitowym detrytusem mineralnym przy tworzeniu się czertów ilastych, a osadzającego się jako czysty chalcedonit w następnej fazie sedymentacji. Wzmożenie procesów erozyjnych na lądzie dostarczało materiału dla tworzenia się gez i następnego cyklu piaskowców i mułowców glaukonitowych.
Basing upon petrographic analyses the authoress concludes that the Tremadoc series of the Holy Cross Mountains (environs of Bogoria and Łagów) are composed of rhytmically interbedded sandstones and siltstones, argillaceous cherts, rocks of the gaize-type and chalcedonites rich in sponge spicules. The primary source of silica was the decomposition of pelitic detritic material floating a long time on sea water during intervals in erosion processes on land. By sufficient concentration of silica and by a slight change of pH conditions the silica gel was precipitated. It mixed at first with the pelitic detritus forming the argillaceous cherts, pure chalcedonites were formed in the next stage of sedimentation. After renewal of erosion processes on land, coarse detritus reached the sea, clastic rocks with sponge spicules were formed and afterwards more layers of sandstones and siltstones were deposited.
Na podstawie analiz petrograficznych stwierdza autorka, że warstwy chalcedonowe Gór Świętokrzyskich okolic Bogorii i Łagowa zbudowane są z rytmicznie przewarstwiających się piaskowców i mułowców glaukonitowych, czertów ilastych, gez oraz chalcedonitów bogatych w iły gąbek. Pierwotnym źródłem krzemionki były produkty rozkładu pelitu mineralnego długo zawieszonego w wodzie morskiej w okresie zahamowania procesów erozyjnych na sąsiednim lądzie. Przy odpowiedniej koncentracji krzemionki uwolnionej przy tym procesie i przy nieznacznej zmianie kwasowości środowiska zachodziło wytrącenie żelu krzemionkowego mieszającego się jeszcze z pelitowym detrytusem mineralnym przy tworzeniu się czertów ilastych, a osadzającego się jako czysty chalcedonit w następnej fazie sedymentacji. Wzmożenie procesów erozyjnych na lądzie dostarczało materiału dla tworzenia się gez i następnego cyklu piaskowców i mułowców glaukonitowych.
Basing upon petrographic analyses the authoress concludes that the Tremadoc series of the Holy Cross Mountains (environs of Bogoria and Łagów) are composed of rhytmically interbedded sandstones and siltstones, argillaceous cherts, rocks of the gaize-type and chalcedonites rich in sponge spicules. The primary source of silica was the decomposition of pelitic detritic material floating a long time on sea water during intervals in erosion processes on land. By sufficient concentration of silica and by a slight change of pH conditions the silica gel was precipitated. It mixed at first with the pelitic detritus forming the argillaceous cherts, pure chalcedonites were formed in the next stage of sedimentation. After renewal of erosion processes on land, coarse detritus reached the sea, clastic rocks with sponge spicules were formed and afterwards more layers of sandstones and siltstones were deposited.