Spękania skalne masywu Sobótki

Abstract

Joints of the Sobótka Massif Nawiązując do prac szkoły H. Cloosa w pracy niniejszej podaję próbę rozwiązania problemu spękań skalnych na obszarze masywu Sobótki. Celem pracy jest wyjaśnienie, czy w masywie gabrowym Sobótki potwierdza się schemat tektoniczny Cloos a, czy też zjawiska wyprowadzone zasadniczo dla granitów są tu bardziej skomplikowane, a w takim wypadku czy mają one pewien swoisty s€ns tektoniczny, dający się ująć syntetycznie. Spękania skalne występujące w granitach młodowaryscyjskich, otaczających masyw Sobótki od zachodu mają zastosowanie w klasycznym systemie Cloos’a. Wśród spękań stromych wyróżniamy szczeliny „S“ i „Q“. W omawianych skałach przeważa system szczelin „S“. Podobnie układają się spękania w amfibolitach. Brak śladów starszej tektoniki w amfibolitach tłumaczyć można faktem, że amfibolit jest skałą zmetamorfizowaną pod wpływem injekcji granitowej. Przypuszczalnie rekrystalizacja spowodowała całkowite zatarcie spękań pierwotnych. Zupełnie inny obraz dają spękania pomierzone w gabrze Sobótki. Wyróżniono tu trzy zasadnicze kierunki spękań skalnych. Jeden z tych kierunków zgodny jest w swym przebiegu ze spękaniami zaobserwowanymi w granitach i amfibolitach. Jest nim system diaklaz występujących w kwadrancie NE, odpowiadający pod względem kierunku spękaniom „S“ dla granitu. Wymienione trzy systemy spękań przecinają się pod kątem 70°. Zupełnie niezróżnicowane są „róże spękań“ wyznaczone dla serpentynitów. Łączą się one niewątpliwie z cechami strukturalnymi tej skały. Praca wykazała, że spękania występujące w różnych elementach skalnych badanego rejonu, układają się w sposób rozmaity w zależności nie tylko od historii tektonicznej, lecz także od gatunku skały względnie procesów metamorficznych, którym skała uległa. Joints in the Young Variscian granites encircling the basic massif of Sobótka are conformed with the Cloos system. In steep joints S and Q joints may be distinguished. In granites the S system predominates. Similar system may be oberved in amphibolites. The lack of any traces of older tectonics in amphibolites may be explained if the amphibolites of Sobótka are considered as a rock the metamorphism of which is due to the granitic intrusion. The subsequent recrystallisation obliterated the original joint system. Quite different picture is presented by joints in the gabbro of Sobótka. Three directions in joints have been distinguished. One of them coincides with joints occuring in granites and amphibolites. There belong NE joints corresponding to the S system in granite. The serpentinites represent a chaotic system of joints what evidently is connected with the nature of the rock.