Lower Permian freshwater biocenosis in Laskowice Oławskie-Lipowa trough (SW Poland)
Abstract
DOLNOPERMSKA SŁODKOWODNA BIOCENOZA W ROWIE LASKOWIC OŁAWSKICH-LIPOWEJ SW POLSKA
Streszczenie
Dolnopermski rów tektoniczny Laskowic OławskichLipowej wypełniają gruboklastyczne osady (ponad 1100 m miąższości) typu "red beds". Wyróżniono dwie podstawowe litofacje. Są to: facja stożków napływowych i facja osadów jeziornych. W osadach jeziornych stwierdzono istnienie słodkowodnej paleobiocenozy, w skład której wchodzą: ichnocenoza facji mułowcowo-piaskowcowej oraz biocenoza facji węglanowych. Ichnocenozę tworzą skamieniałości śladowe zaliczone do grupy etologicznej Fodinichnia. Są to ichnorodzaje: Planolites (najbardziej rozpowszechniony) oraz występujące rzadko Palaeophycus i cf. Teichichnus. Organizmy pozostawiające tego typu ślady charakteryzowały się dużą ruchliwością, wynikającą z niewielkiej ilości pożywienia w osadzie oraz koniecznością częstych zmian obszaru zasiedlenia. Zmiany te były wywołane przez subakwalne spływy rumoszu. Te wydarzenia o charakterze katastroficznym powodowały zagładę bentosu na pewnych obszarach oraz ponowną kolonizację przez organizmy świeżo złożonego osadu.
Nagłe liczne występowanie bioturbacji i ich stopniowy zanik powtarza się z wyraźną cyklicznością. Frekwencja występowania bioturbacji odzwierciedla w skali całego zbiornika stopniowe pogarszanie się warunków egzystencji organizmów mułożernych. Facje węglanowe stanowią nikły procent w profilu litologicznym zbiornika. Pojedyncze przewarstwienia węglanów osiągają maksymalnie do 1,1 m miąższości.
Szczegółowo omówiono zróżnicowanie mikrofacjalne i zespoły kopalne węglanowych warstw kopalnego jeziora. Utwory te zaczynają i kończą się sedymentacją detrytycznych osadów wapiennych, wykazujących cechy redepozycji i złożonych z przetransportowanego zespołu kopalnego. Utwory detrytyczne są przedzielone względnie grubszymi pakietami biogenicznych osadów wykształconych jako maty mikrobiologiczne. Wśród makrobentosu wybitnie aktywną rolę odegrały ślimaki, które doprowadziły do intensywnej bioturbacji biogenicznych węglanów. Pozostałe organizmy: serpule, małże, małżoraczki jedynie zasiedliły dostępne obszary dna jeziora. Osady te charakteryzują się także niewielkim udziałem organizmów penetrujących w osadzie. Maty mikrobiologiczne zbudowane są z filamentowych i kokoidowych cyjanobakterii i powstały w warunkach płytkowodnych, w okresach zwolnionej i spokojnej sedymentacji węglanowej. Głównym czynnikiem warunkującym ich rozwój była kontrolowana biologicznie cementacja węglanem wapnia. Mikroorganizmy jednocześnie dekomponowały węglanowy substrat.
Streszczenie
Dolnopermski rów tektoniczny Laskowic OławskichLipowej wypełniają gruboklastyczne osady (ponad 1100 m miąższości) typu "red beds". Wyróżniono dwie podstawowe litofacje. Są to: facja stożków napływowych i facja osadów jeziornych. W osadach jeziornych stwierdzono istnienie słodkowodnej paleobiocenozy, w skład której wchodzą: ichnocenoza facji mułowcowo-piaskowcowej oraz biocenoza facji węglanowych. Ichnocenozę tworzą skamieniałości śladowe zaliczone do grupy etologicznej Fodinichnia. Są to ichnorodzaje: Planolites (najbardziej rozpowszechniony) oraz występujące rzadko Palaeophycus i cf. Teichichnus. Organizmy pozostawiające tego typu ślady charakteryzowały się dużą ruchliwością, wynikającą z niewielkiej ilości pożywienia w osadzie oraz koniecznością częstych zmian obszaru zasiedlenia. Zmiany te były wywołane przez subakwalne spływy rumoszu. Te wydarzenia o charakterze katastroficznym powodowały zagładę bentosu na pewnych obszarach oraz ponowną kolonizację przez organizmy świeżo złożonego osadu.
Nagłe liczne występowanie bioturbacji i ich stopniowy zanik powtarza się z wyraźną cyklicznością. Frekwencja występowania bioturbacji odzwierciedla w skali całego zbiornika stopniowe pogarszanie się warunków egzystencji organizmów mułożernych. Facje węglanowe stanowią nikły procent w profilu litologicznym zbiornika. Pojedyncze przewarstwienia węglanów osiągają maksymalnie do 1,1 m miąższości.
Szczegółowo omówiono zróżnicowanie mikrofacjalne i zespoły kopalne węglanowych warstw kopalnego jeziora. Utwory te zaczynają i kończą się sedymentacją detrytycznych osadów wapiennych, wykazujących cechy redepozycji i złożonych z przetransportowanego zespołu kopalnego. Utwory detrytyczne są przedzielone względnie grubszymi pakietami biogenicznych osadów wykształconych jako maty mikrobiologiczne. Wśród makrobentosu wybitnie aktywną rolę odegrały ślimaki, które doprowadziły do intensywnej bioturbacji biogenicznych węglanów. Pozostałe organizmy: serpule, małże, małżoraczki jedynie zasiedliły dostępne obszary dna jeziora. Osady te charakteryzują się także niewielkim udziałem organizmów penetrujących w osadzie. Maty mikrobiologiczne zbudowane są z filamentowych i kokoidowych cyjanobakterii i powstały w warunkach płytkowodnych, w okresach zwolnionej i spokojnej sedymentacji węglanowej. Głównym czynnikiem warunkującym ich rozwój była kontrolowana biologicznie cementacja węglanem wapnia. Mikroorganizmy jednocześnie dekomponowały węglanowy substrat.