Sedimentary models of the small lignite deposits: examples from the Polish Neogene

Abstract

MODELE SEDYMENTACYJNE MAŁYCH ZŁÓŻ WĘGLA BRUNATNEGO: PRZYKŁADY Z POLSKIEGO NEOGENU Streszczenie Program badań płytkich złóż węgla brunatnego pozwolił na dokładne poznanie budowy szeregu niewielkich, zazwyczaj wyraźnie wyodrębnionych basenów sedymentacyjnych neogeńskiej formacji brunatnowęglowej. Zgromadzone dane geologiczne umożliwiły dokonanie rekonstrukcji środowiska sedymentacji w wybranych basenach. Rekonstrukcję tę przeprowadzono dla trzech basenów o odmiennej genezie: basenu paralicznego o sedymentacji typu barierowo-lagunowego (Trzydnik) basenu typu niecki śródgórskiej (Siedlimowice) i basenu zdominowanego przez sedymentację fluwialną (Jastrzębia). Dla każdego z opracowywanych basenów wykonano zestaw map strukturalnych i litofacjalnych (mapy morfologii podłoża, mapy miąższościowe, mapy sumarycznej miąższości osadów klastycznych i mapy stosunków miąższościowych). Na podstawie materiału wiertniczego przeanalizowano typy sekwencji sedymentacyjnych i częstotliwość ich występowania oraz wykonano analizę cykliczności sedymentacji metodą szeregów włożonych Markowa. Prace te posłużyły do opracowania modelu środowiska sedymentacji dla każdego z omawianych basenów. Porównując wyniki prac z modelami opracowanymi wcześniej dla rozległych trzeciorzędowych basenów brunatnowęglowych stwierdzono, że oba typy modeli wykazują daleko sięgające podobieństwo w przypadku podobnej genezy basenów. Modele opracowywane dla małych basenów sedymentacyjnych mogą zatem mieć duże znaczenie jako materiał porównawczy i stanowić narzędzie bardziej uniwersalne, przydatne także do badań struktur o znacznie większej skali.