Możliwość wykorzystania zdjęć satelitarnych Landsat w rozpoznaniu hydrogeologicznym Żuław Wiślanych
Abstract
POSSIBILITIES OF USE OF LANDSAT SATELLITE IMAGERY IN HYDROGEOLOGICAL SURVEYS OF THE ŻUŁAWY WIŚLANE AREA
Streszczenie
Stwierdzone na obszarze Żuław Wiślanych fotolineamenty, wykazujące związki z deformacjami tektonicznymi
istniejącymi w stropie utworów kredowych, mogą być pomocne w ustalaniu dróg krążenia wód podziemnych i stref regionalnego drenażu w tym obszarze. W środkowej części Żuław, z uwagi na jej pozycję w syneklizie perybałtyckiej (możliwe zaciśnięcie szczelin w utworach górnej kredy) i bardzo małe spadki hydrauliczne, wymiana wód podziemnych jest wyjątkowo powolna. Występują tu wody słone, prawie stagnujące. Rola intensywnych spękań w litych skałach kredowych w tym obszarze Żuław jest obecnie, z punktu widzenia krążenia wód (przewodności), znikoma. Ponieważ obraz fotolineamentów wskazuje, że stopień dezintegracji spękaniowej jest na całym obszarze Żuław mniej więcej podobny (niewielkie różnice gęstości fotolineamentów), a przepływy podziemne w przykrawędziowych peryferycznych partiach Żuław są znacznie bardziej intensywne niż w centrum Żuław, należy sądzić, że w ogólnym schemacie krążenia wód na omawianym obszarze odgrywały ważną rolę różnice w zachowaniu się spękań w obrębie poszczególnych dużych bloków podłoża. Różnice te, o charakterze tektonicznym, rzutują na współczesny obraz dynamiki wód podziemnych w całym regionie.
Związek chemizmu wód podziemnych z ich dynamiką w badanym obszarze (9, 11, 13) umożliwia wykorzystanie obrazu fotolineamentów jako przesłanki dla wyznaczania stref anomalii hydrochemicznych, takich jak: wydzielanie wód reliktowych, słonych, wzbogaconych w jon fluorkowy, typu HCO3-Na itp.
Ascenzja wód z utworów kredowych do poziomu czwartorzędowego na pewnych obszarach (ryc. 2) wpływa na bilans wód podziemnych, a zwłaszcza na wielkość zasilania profilu glebowego. Znajomość miejsc tej ascenzji i jej intensywności jest istotna przy projektowaniu systemu kanałów i rowów melioracyjnych polderów żuławskich. Tradycyjne metody badań parametrów ośrodka skalnego pod względem hydrogeologicznym są kosztowne, a ich wyniki mogą być ekstrapolowane tylko w ograniczonym zakresie. Informacje teledetekcyjne pozwalają ekstrapolować wyniki tych badań na większe przestrzenie, z większym stopniem wiarygodności.
Streszczenie
Stwierdzone na obszarze Żuław Wiślanych fotolineamenty, wykazujące związki z deformacjami tektonicznymi
istniejącymi w stropie utworów kredowych, mogą być pomocne w ustalaniu dróg krążenia wód podziemnych i stref regionalnego drenażu w tym obszarze. W środkowej części Żuław, z uwagi na jej pozycję w syneklizie perybałtyckiej (możliwe zaciśnięcie szczelin w utworach górnej kredy) i bardzo małe spadki hydrauliczne, wymiana wód podziemnych jest wyjątkowo powolna. Występują tu wody słone, prawie stagnujące. Rola intensywnych spękań w litych skałach kredowych w tym obszarze Żuław jest obecnie, z punktu widzenia krążenia wód (przewodności), znikoma. Ponieważ obraz fotolineamentów wskazuje, że stopień dezintegracji spękaniowej jest na całym obszarze Żuław mniej więcej podobny (niewielkie różnice gęstości fotolineamentów), a przepływy podziemne w przykrawędziowych peryferycznych partiach Żuław są znacznie bardziej intensywne niż w centrum Żuław, należy sądzić, że w ogólnym schemacie krążenia wód na omawianym obszarze odgrywały ważną rolę różnice w zachowaniu się spękań w obrębie poszczególnych dużych bloków podłoża. Różnice te, o charakterze tektonicznym, rzutują na współczesny obraz dynamiki wód podziemnych w całym regionie.
Związek chemizmu wód podziemnych z ich dynamiką w badanym obszarze (9, 11, 13) umożliwia wykorzystanie obrazu fotolineamentów jako przesłanki dla wyznaczania stref anomalii hydrochemicznych, takich jak: wydzielanie wód reliktowych, słonych, wzbogaconych w jon fluorkowy, typu HCO3-Na itp.
Ascenzja wód z utworów kredowych do poziomu czwartorzędowego na pewnych obszarach (ryc. 2) wpływa na bilans wód podziemnych, a zwłaszcza na wielkość zasilania profilu glebowego. Znajomość miejsc tej ascenzji i jej intensywności jest istotna przy projektowaniu systemu kanałów i rowów melioracyjnych polderów żuławskich. Tradycyjne metody badań parametrów ośrodka skalnego pod względem hydrogeologicznym są kosztowne, a ich wyniki mogą być ekstrapolowane tylko w ograniczonym zakresie. Informacje teledetekcyjne pozwalają ekstrapolować wyniki tych badań na większe przestrzenie, z większym stopniem wiarygodności.