Charakterystyka bazaltów zgorzelowych występujących w kamieniołomie Winna Góra koło Jawora
Abstract
Bazaltoidy występujące w kamieniołomie Winna Góra koło Jawora są w znacznym stopniu dotknięte zgorzelą słoneczną, czyli procesem wywołującym powstawanie jaśniejszych odbarwień oraz spękań a ostatecznie powodującym rozpad skały na drobny gruz. Obserwacje terenowe i analiza dokumentacji geologicznej pozwoliły stwierdzić, że strefy zgorzelowe mają zróżnicowane kształty i rozmiary od 2 do 80 m. Ich rozmieszczenie jest nierównomierne, skał dotkniętych zmianami tego rodzaju brak w SW części wystąpienia bazaltoidowego, ilość ich zaś wyraźnie rośnie ku NE. Wśród skał występujących w kamieniołomie wydzielono odmiany zgorzelowe szare i rude. Szczegółowo opisano cechy "plamek" zgorzelowych oraz strefy wypełnione "plamkami " drobnymi występujące w obrębie bazaltów grubozgorzelowych. Stwierdzono, że istniejące w literaturze hipotezy dotyczące genezy zgorzeli bazaltowej nie sprawdzają się w przypadku skał z kamieniołomu Winna Góra. Tworzenie się tego zjawiska mogło mieć charakter wieloetapowy, a jego przyczyny mogą być nawet syngenetyczne z płynięciem lawy.
CHARACTERISTICS OF THE SONNENBRAND BASALTS FROM WINNA GÓRA NEAR JAWOR (SW POLAND)
Summary
The basaltoids from the Winna Góra quarry near Jawor (SW Poland) are changed by so called basaltic sonnenbrand This process results in origin of light "spots" and cracks, and finally leads to a complete disintegration of the rock into fine debris. Field observations and analysis of geological documentation show that the basaltic sonnenbrand zones have various forms and sizes from 2 to 80 meters. Their location is irregular - there are no rocks with the basaltic sonnenbrand in the SW part of basaltoidic body, and their amount considerably increases to the NE direction. Two types of rocks with the basaltic sonnenbrand have been distinguished in the Winna Góra quarry: basalts with a gray basaltic sonnenbrand and lava breccias with a red basaltic sonnenbrand A detailed description of the "spots" and "fine-spotted" zones located in "large-spotted" rocks is given. It is concluded that the hypotheses known from literature, dealing with an origin of the basaltic sonnenbrand have no confirmation for the rocks from the Winna Góra quarry. Creation of this phenomenon could be polystaged and its reasons might be even syngenetic with lava flow.
CHARACTERISTICS OF THE SONNENBRAND BASALTS FROM WINNA GÓRA NEAR JAWOR (SW POLAND)
Summary
The basaltoids from the Winna Góra quarry near Jawor (SW Poland) are changed by so called basaltic sonnenbrand This process results in origin of light "spots" and cracks, and finally leads to a complete disintegration of the rock into fine debris. Field observations and analysis of geological documentation show that the basaltic sonnenbrand zones have various forms and sizes from 2 to 80 meters. Their location is irregular - there are no rocks with the basaltic sonnenbrand in the SW part of basaltoidic body, and their amount considerably increases to the NE direction. Two types of rocks with the basaltic sonnenbrand have been distinguished in the Winna Góra quarry: basalts with a gray basaltic sonnenbrand and lava breccias with a red basaltic sonnenbrand A detailed description of the "spots" and "fine-spotted" zones located in "large-spotted" rocks is given. It is concluded that the hypotheses known from literature, dealing with an origin of the basaltic sonnenbrand have no confirmation for the rocks from the Winna Góra quarry. Creation of this phenomenon could be polystaged and its reasons might be even syngenetic with lava flow.