Morfotektonika północnej części sudeckiego uskoku brzeżnego (Pogórze Kaczawskie)

Abstract

Sudecki uskok brzeżny oddziela teren o rzeźbie górsko-wyżynnej na skrzydle podniesionym od równinnego i pagórkowatego terenu na skrzydle zrzuconym. W rzeźbie manifestuje się on jako brzeżna krawędź Sudetów o zróżnicowanej wysokości 50–500 m. Północny fragment tej krawędzi to niska, dość kręta i silnie zdegradowana skarpa, dla której parametry morfometryczne sugerują śladową aktywność tektoniczną w czasach współczesnych. Cechy rzeźby fluwialnej i jej zapis stratygraficzny, które okazały się najlepszymi wskaźnikami późnoczwartorzędowej reaktywacji sudeckiego uskoku brzeżnego w innych fragmentach uskoku, nie dostarczają jednoznacznych dowodów młodych ruchów tektonicznych. Dywergencja taras ku krawędzi Sudetów jest niewyraźna, zaś przerwanie ciągłości (obcięcie) poziomu tarasy wysokiej rozpoznano tylko w dwóch dolinach, gdzie spłaszczone skarpy nie przekraczają 10 m wys. Sugeruje się, że główne przemieszczenia wzdłuż północnego fragmentu sudeckiego uskoku brzeżnego miały miejsce w pliocenie, natomiast później dominowaly procesy erozyjne i denudacyjne, zacierając ewentualne ślady uskokowania po-odrzańskiego. MORPHOTECTONICS OF THE NORTHERN PART OF THE SUDETIC MARGINAL FAULT (KACZAWA UPLAND, SW POLAND) Summary Sudetic Marginal Fault (SMF) is the boundary fault of the Sudetes and separates the mountainous and upland terrain of the uplifted part and flat to hilly terrain of the foreland. The SMF finds a clear geomorphic expression as the mountain front of the Sudetes of variable height of 50- 500 m. The northern sector of the mountain front is a low, rather sinuous and significantly worn-back scarp, whose morphometric parameters indicate only slight tectonic activity in the recent times. Fluvial morphology and alluvial stratigraphy, which have proved to be best guides to recognise late Quaternary tectonic reactivation of the SMF in its other sectors, do not offer any conclusive evidence. Terrace divergence towards the mountain front is indistinct and truncation of the 'upper terrace ' has been found in two valleys only, with corresponding flattened scarps being less than 10m high. It is proposed that the main uplift in the northern sector of the SMF took place in the Pliocene and it is erosional and denudational processes that have played major geomorphic part since, obscuring any possible signs of post-Odranian fault activity.