Glacitektonika Pojezierza Suwalsko-Augustowskiego w nawiązaniu do neotektoniki oraz struktur tektonicznych fundamentu krystalicznego

Abstract

Współczesna powierzchnia Pojezierza Suwalsko-Augustowskiego, szczególnie w części północnej (Pojezierze Suwalskie i Sejneńskie) została ukształtowana dzięki deformującej, glacitektonicznej działalności lądolodu zlodowacenia wisły. Zaburzenia glacitektoniczne, uwarunkowane pionowymi ruchami neotektonicznymi uaktywnionymi przez nacisk nasuwającego się lądolodu, powstały głównie wzdłuż równoleżnikowych stref zluźnień tektonicznych w głębokim podłożu. Uskoki o przebiegu równoleżnikowym uwarunkowały zasięgi i postoje recesyjne lądolodu oraz stały się bezpośrednią przyczyną powstania form marginalnych o zaburzonej glacitektonicznie strukturze. Wpłynęły także na zasięg i zróżnicowanie przebiegu starszych lądolodów. Lądolód zlodowacenia wisły deformował osady bezpośredniego podłoża przez naciski statyczny (pionowy) i dynamiczny (poziomy), w wyniku których powstało tzw. festonowe ukształtowanie powierzchni, a także przez naciski boczne na zbocza i krawędzie o różnej genezie, dzięki czemu powstały elementy tzw. glacitektoniki dolinnej. GLACIOTECTONIC OFTHE SUWAŁKI-AUGUSTÓW LAKELAND IN CONNECTION TO NEOTECTONIC MOVEMENTS AND TECTONIC STRUCTURES OF THE CRYSTALLINE BASEMENT (NE POLAND) Summary The recent relief of the Suwałki-Augustów Lakeland particularly in the northern part (Suwałki and Sejny Lakelands) was created by deformation activity (glaciotectonics) of the Wisła Glaciation ice sheet. Glaciotectonic deformation conditioned by vertical neotectonic movements (glacioisostasy), activited through weight and movement of the older and Wisła Glaciation ice sheet, were mainly created along of the parallel faults of the crystalline basement. These faults determined the extents and location of the marginal zones and had a basic effect on creation of the marginal forms about deformed internal structures. Faults were influenced on extents and movement directions of the older glaciation ice sheets. The last ice sheet of the Wisła Glaciation was deformed the sediments in two ways: - by static stress (vertical) and dynamic stress (horizontal) due to which structures, of so-called festoon glaciotectonics were formed, - by lateral stress of the ice mass on various edges and slopes due which structures of the valley-side glaciotectonics were formed.