Skały krzemionkowe dewonu i karbonu Gór Świętokrzyskich - nowa koncepcja genezy

Abstract

W profilu dewonu środkowego i częściowo górnego (franu) oraz karbonu dolnego Gór Świętokrzyskich występują liczne nagromadzenia skał krzemionkowych. Badania litologiczne, petrograficzne i izotopowe wykazały, że wymienione skały utworzyły się w wyniku wielofazowej działalności podmorskich źródeł hydrotermalnych w obrębie dewońsko-karbońskiego basenu sedymentacyjnego. Badane krzemienie (w tym radiolaryty i lidyty) tworzyły się w zakresie temperatur od 86 do 258°C (przy założeniu, że δ18OSMOW wody morskiej wynosiła –1‰). Wzbogacenie wody morskiej w krzemionkę determinowało rozwój gąbek i radiolarii. Sprawą otwartą pozostaje w dalszym ciągu problem genezy karbońskich łupków krzemionkowych, a szczególnie udziału w niej krzemionki pochodzenia piroklastycznego. DEVONIAN AND CARBONIFEROUS SILICEOUS ROCKS OF THE HOLY CROSS MTS - A NEW CONCEPT OF THE ORIGIN (CENTRAL POLAND) Summary The Middle and partly Upper Devonian (Frasnian) and Lower Carboniferous profile of the Holy Cross Mts contains numerous siliceous rock accumulations. Lithologic, petrographic and isotopic studies indicated that these rocks formed as a result of multiphasic sea-floor hydrothermal activity within the Devonian-Carboniferous sedimentary basin. The examined flints (including radiolarites and lidites) originated at a temperature range of 86-258°C (assuming that δ18OSMOW of seawater was -1%0). The seawater enriched in silica favored the growth of spongae and radiolaria. An unsolved so far question is the origin of Carboniferous siliceous shales, especially the share of pyroclastic silica .