Młodoczwartorzędowe tarasy akumulacyjne i osady deluwialne w dolinie środkowej Wisły

Abstract

Zebrane materiały potwierdzają zasadność wyróżnienia przez Pożaryskiego (1953, 1955) trzech systemów tarasów rzecznych w strefie przełomowego odcinka doliny Wisły. Najstarszy z nich, określony jako zespół tarasów wysokich (III), sięgający 18,5–13,5 m nad poziom rzeki, utworzył się w starszej i środkowej części stadiału głównego (leszczyńsko-pomorskiego) zlodowacenia wisły (około 33–17 ka). Jego rozwój był synchroniczny z okresem akumulacji lessu młodszego górnego i osadów deluwialnych, które w 1953 r. wyodrębniono jako „piaski wysokiego zasypania”. Następny z młodoplejstoceńskich systemów tarasowych, określony jako tarasy średnie (II) o wysokości 9,0–5,5 m, powstał w najmłodszej części stadiału głównego zlodowacenia (19–13 ka); jego ostateczne wykształcenie było synchroniczne z akumulacją cienkich, eolicznych utworów pokrywowych wyróżnionych w 1953 r. jako „lessy nadległe”. Najmłodszy system tarasów rzecznych czyli zespół piaszczysto-madowych tarasów niskich (I) o wysokości 2,5–1,0 m powstał w holocenie. LATE QUATERNARY RIVER TERRACES AND DELUVIAL DEPOSITS IN THE MIDDLE VISTULA VALLEY (CENTRAL POLAND). Summary Collected data support the previous results of Pożaryski (1953-1955) who distinguished three river terraces in the Vistula Gap. The oldest, defined as a set of high terraces (III) at 18.5-13.5 m above a river level, were formed during the older and middle part of the Main (Leszno-Pomeranian) Stadial of the Vistulian Glaciation (about 33-17 ka). A development of this set is synchronic with deposition of the upper younger loess and deluvial deposits, distinguished in 1953 as "sands of high accumulation”. The next Late Pleistocene terrace set, defined as the middle terraces (II) at 9. 0-5.5 m, were formed during the younger part of the Main Stadial of this glaciation (19 -13 ka). Their final development was synchronie with deposition of a thin mantle of aeolian covering sediments, distinguished in 1953 as the "overlying loess”. The youngest set of river terraces, being the sandy-muddy low terraces (I) at 2.5-1.0 m, has developed in the Holocene.