Nowa koncepcja podziału metalogenicznego wszech-oceanu

Abstract

Megaprowincje morfotektoniczne, prowincje metalogeniczne i formacje złożowe wszechoceanu odznaczają się swoistą odrębnością, będącą efektem zróżnicowanej intensywności przebiegu procesów tektoniczno-magmatycznych i sedymentacyjnych, kształtowanych na poziomie regionalnym i lokalnym, przez odmienne grupy czynników. Dominującym czynnikiem wyróżniającym są źródła, a ściślej wzajemne relacje pomiędzy rodzajem i ilością materiału allochtonicznego i autochtonicznego doprowadzanego do poszczególnych oceanów, odległość od źródeł endogenicznych, głębokość oraz charakter morfotektoniczny dna oceanicznego, właściwości fizyczno-chemiczne wód przydennych i porowych, a także swoista struktura i dynamika wód oceanicznych. Na tle ewolucji skorupy oceanicznej wykazano, że najbardziej istotny wpływ na formowanie złóż miały procesy zachodzące w ostatnim etapie przeobrażeń skorupy. Manganowy okres metalogeniczny związany jest z najmłodszym alpejskim cyklem geotektonicznym Ziemi. Decydujące znaczenie miały przy tym procesy subwulkaniczne i wulkaniczne przebiegające w stadium tektoniki załomowej, w okresie magmatyzmu końcowego. W obrębie dwóch głównych megaprowincji morfotektonicznych (Indopacyficznej i Indoatlantyckiej) wydzielono prowincje metalogeniczne. W każdej z nich rozpoznano następujące główne formacje złożowe:manganowa formacja konkrecyjna, odznaczająca się dominacją procesów hydrogenicznych i hydrogeniczno-diagenetycznych, polimetaliczna formacja siarczkowa z dominacją procesów hydrotermalnych i ekshalacyjnych; fosforytowa formacja konkrecyjna z dominacją procesów biohydrogenicznych; formacja minerałów ciężkich, z dominacją procesów mechanogenicznych. Formacje złożowe są regionalnie zróżnicowane.