Terfenyle - nowa grupa biomarkerów występująca w osadach paleozoiku Gór Świętokrzyskich
Abstract
Stwierdzono występowanie nowej grupy węglowodorów aromatycznych, mianowicie struktur terfenylowych, w ekstraktach wydzielonych z paleozoicznych skał macierzystych z obszaru Gór Świętokrzyskich. Wszystkie analizowane skały powyższego obszaru zawierały orto-, meta- i para-terfenyl. Ich analizy dokonano przy użyciu GC-MS (m/z 230), natomiast identyfikacji przez porównanie czasów retencji i spektrów masowych dla odpowiednich struktur syntetycznych. Ponadto w badanych skałach stwierdzono obecność innych nowych serii węglowodorów, tj. fenylonaftalenów i fenylofenantrenów oraz ich metylopochodnych. Postulowany jest wspólny geochemiczny proces tworzenia się powyższych struktur przez rodnikowe przyłączenie fenylu do odpowiednich WWA (bifenylu, naftalenu, fenantrenu). Wzrostowi dojrzałości kerogenu towarzyszy spadek względnej koncentracji orto-terfenylu w odniesieniu do koncentracji izomerów meta- i para-terfenylu. Zaproponowano dwa nowe parametry oceny dojrzałości kerogenu oparte o skład izomeryczny terfenyli: TrP1 = p-TrP/o-TrP, and TrP2 = (m-TrP + p-TrP)/o-TrP. Wartości tych parametrów korelują z wartościami parametrów dojrzałości opartych o skład innych biomarkerów jak np. Ts/Tm i MDR.
TERPHENYLS - ANOVEL GROUP OF BIOMARKERS FROM PALAEOZOIC DEPOSITS OF THE HOLY CROSS MOUNTAINS (CENTRAL POLAND)
Summary
Novel series of aromatic hydrocarbons i.e. three isomers of terphenyl, apparently geochemical products, were identified by GC-MS analysis (m/z 230) of extracts from Palaeozoic source rocks of the Holy Cross Mountains (Central Poland), using authentic standards. AU samples from the region contained ortho-, meta-, and para-terphenyl. Further new series appended to be composed of phenylnaphthalenes and phenylphenanthrenes and their methyl derivatives. Common geochemical process on the formation of these compounds via radical addition of phenyl to the respective PAH is proposed. The relative abundance olortho- isomer decrease with increasing maturity of the sediments. Two thermal maturity parameters of the kerogen based on terphenyl isometric composition are proposed: TrP 1 = p-TrP/o-Trp, and TrP2 = (m-TrP + p-TrP)/o-TrP Their values positively correlate with the other biomarkers maturity parameters like Ts/Tm and MDR.
TERPHENYLS - ANOVEL GROUP OF BIOMARKERS FROM PALAEOZOIC DEPOSITS OF THE HOLY CROSS MOUNTAINS (CENTRAL POLAND)
Summary
Novel series of aromatic hydrocarbons i.e. three isomers of terphenyl, apparently geochemical products, were identified by GC-MS analysis (m/z 230) of extracts from Palaeozoic source rocks of the Holy Cross Mountains (Central Poland), using authentic standards. AU samples from the region contained ortho-, meta-, and para-terphenyl. Further new series appended to be composed of phenylnaphthalenes and phenylphenanthrenes and their methyl derivatives. Common geochemical process on the formation of these compounds via radical addition of phenyl to the respective PAH is proposed. The relative abundance olortho- isomer decrease with increasing maturity of the sediments. Two thermal maturity parameters of the kerogen based on terphenyl isometric composition are proposed: TrP 1 = p-TrP/o-Trp, and TrP2 = (m-TrP + p-TrP)/o-TrP Their values positively correlate with the other biomarkers maturity parameters like Ts/Tm and MDR.