Geneza i główne etapy rozwoju rowu Lubstowa w alpejskiej epoce tektonicznej

Authors

  • Marek Widera

Abstract

Rów Lubstowa jest położony w NE części większej jednostki tektoniczno-strukturalnej, tzw. elewacji konińskiej. Deniwelacje paleopowierzchni mezozoicznej w okolicach Lubstowa mieszczą się w przedziale wysokości od 40–50 m n.p.m. do poniżej 180 m p.p.m. Jest to najgłębszy rów tektoniczny w Wielkopolsce, wypełniony osadami od górnego eocenu do najniższego pliocenu(?). Geneza rowu Lubstowa jest wiązana głównie z halotektoniką. Potwierdza tę opinię lokalizacja badanego obszaru nad SE skłonem struktury Gopła, należącej do strefy Gopło–Ponętów–Pabianice z wysoko wyniesionymi solami cechsztyńskimi. Metodami kartograficznymi i geofizycznymi w rzeźbie powierzchni podkenozoicznej rowu stwierdzono zręby i drugorzędne rowy tektoniczne. W odkrywce węgla brunatnego Lubstów udokumentowano także liczne uskoki wśród osadów trzeciorzędowych. Subsydencja kompensowana była w trzeciorzędzie przez akumulację mineralną i organiczną z maksymalną miąższością ciągłego pokładu węglowego wynoszącą 86,2 m, a maksymalną miąższością sumaryczną węgla w otworze sięgającą 91,6 m. Główne zdarzenia w alpejskiej epoce tektonicznej w rejonie rowu Lubstowa są jednowiekowe z fazami diastroficznymi na innych obszarach Polski i Europy. W fazie laramijskiej (mezozoik/kenozoik) badany obszar podlegał ruchom wznoszącym. W fazie pirenejskiej (górny eocen/oligocen)zostały zainicjowane zręby rowu. W fazie sawskiej (oligocen/miocen) rów i tereny otaczające ulegały obniżaniu. W fazie styryjskiej (środkowy miocen) rozwój rowu był najintesywniejszy, co znalazło zapis w niespotykanej w Wielkopolsce miąższości węgli. W późniejszym czasie obszar rowu Lubstowa podlegał ruchom tektonicznym o zmiennym zwrocie, rejestrowanym w skali regionalnej. LUBSTÓW GRABEN GENESIS AND THE MAIN DEVELOPMENT STAGES IN THE ALPINE CYCLE, CENTRAL POLAND Summary The Lubstów graben occupies the NE part of greater geological structure, so called the Konin Elevation. There is a Mesozoic palaeorelief which lies at the height of 40–50 m asl. to more than 180 m bsl. in the Lubstów area. This is the deepest tectonic graben in the Wielkopolska Lowland with Tertiary deposits which were accumulated from the Upper Eocene to the lowermost Lower Pliocene(?). The genesis of the Lubstów graben is usually connected with halotectonics. This interpretation is supported by the locationof studied area above the SE slope of the Gopło structure, which belongs to the Gopło–Ponętów–Pabianice zone with a high position of the Zechstein salts. The Mezozoic palaeorelief is marked by tectonic grabens and horsts. A lot of faults, dislocations and other tectonic structures were documented in the Lubstów lignite mines among Tertiary deposits. The subsidence of the Mesozoic substratum in the graben was compensated by the accumulation of mineral and organic matter with the thickness of continuous lignite seam equilto 86.2 m and with the thickness in the borehole reaching 91.6 m. The main tectonic events in the studied area are comparable to the major diastrophic phases in Poland and Europe during the Alpine cycle. The Lubstów region was elevated in the Laramie phase (Mesozoic/Cainozoic). The Lubstów graben came to existence in the Pyrenean phase (Upper Eocene/Oligocene). In the Savian phase (Oligocene/Miocene), the graben and surrounded area were decreased. The development of the block-faulting graben was the most intensive in the Styrian phase (Middle Miocene). The thickest lignite seam in the Wielkopolska Lowland was formed at the same time. Later the Lubstów graben and its neighbouhood were increased and decreased in the regional scale.

Issue

Section

Geochemia, mineralogia, petrologia