Formy eoliczne w utworach plażowych na przykładzie wybrzeża Bałtyku między Mrzeżynem a Dźwirzynem

Abstract

Wpływ czynnika eolicznego na modelowanie utworów klastycznych w środowisku plażowym jest znaczący, uzależniony głównie od jego siły, kierunku i czasu działania. Prędkość wiatrów, w czasie prowadzenia obserwacji, przy mocniejszych podmuchach dochodziła do 4o w skali Beauforta (5,3–7,4 m/s), a efektem ich działalności było powstanie wielu niewielkich, najczęściej nietrwałych form, których genezę można łączyć z akumulacyjną, bądź erozyjną (deflacja, korazja) działalnością wiatru. Najbardziej pospolitymi formami akumulacji piasku są różnego typu riplemarki eoliczne oraz zaspy piaszczyste. Genezę erozyjno-akumulacyjną przypisuje się śladom owiewania. Natomiast strukturami erozyjnymi są poziomy bruku deflacyjnego, nisze korazyjne w dużych klastach torfowych, a także formy nazwane w tej pracy „grzybkami piaszczystymi” i „rysunkami traw na piasku”. Opisane formy, bez względu na to czy rozpoznamy je w osadach kopalnych, czy obserwujemy współcześnie, ze względu na swoje charakterystyczne cechy morfologiczne, strukturalne i teksturalne mogą być bardzo dobrymi wskaźnikami reżimu wiatrowego w badanym środowisku. EOLIAN FORMS IN BEACH SEDIMENTS - AN EXAMPLE FROM THE BALTIC COAST BETWEEN MRZEŻYNO AND DŹWIRZYNO (NORTHEN POLAND) Summary The influence of an eolian factor on the modelling of clastic sediments in a beach environment is considerable and is determined mainly by its strength, direction and duration. The wind strength at the time of observations was reaching, at stronger gusts, 4 in the Beaufort wind scale (5.3-7.4 m/s) and, as a result of its work, numerous small- scale, usually undurable forms were created. Their origin may be explained in terms ofaccumulative or erosive (deflation, corrasion) wind action. The most typical forms of sand accumulation were eolian ripples of various types and sand- drifts. Erosional structures were represented by deflation pavement horizons, carrasion cavities in big peat clasts and by forms that were here referred to as "sand mushrooms" and "grass traces on sand". In the authors opinion wind- related crescent marks are of mixed erosional and accumulation origin. Described forms, no matter ifrecognised in the stratigraphic record or as they occur at the present day, may be employed as used wind regime indicators in the analysed environment due to their characteristic morphological, textural and structural features.