Problemy hydrogeologiczno-górnicze systemu centralnego odwadniania wyrobisk górniczych zlikwidowanych kopalń rud cynku i ołowiu w niecce bytomskiej

Abstract

Centralna pompownia Bolko w Bytomiu umożliwia ciągłe odwadnianie wyrobisk górniczych zlikwidowanych w latach 1978–1989 kopalń rud cynku i ołowiu w triasowej niecce bytomskiej. Deformacje górotworu i powierzchni terenu, będące wynikiem intensywnej — głównie na zawał — eksploatacji pokładów węgla kamiennego w niżej leżących kopalniach, stwarzają dla centralnej pompowni problemy natury odwodnieniowo-górniczej. Podstawowym problemem dla ciągłości pracy pompowni jest zachowanie drożnego i grawitacyjnego systemu przepływu wody w wyrobiskach i chodnikach wodnych szybu Bolko oraz awaria rozszczelnienia rurociągów na powierzchni terenu. Opady atmosferyczne są podstawowym źródłem dopływu wody, średnio ok. 25,0–30,0 m3/min, do wspomnianych wyrobisk. W bilansie wód dopływających do wyrobisk i pompowni znaczącą rolę odgrywają wody pochodzenia antropogenicznego: infiltracja z bezodpływowych zlewni w górniczych nieckach obniżeniowych, z cieków powierzchniowych oraz z miejskich sieci wodociągowych i kanalizacyjnych. HYDROGEOLOGICAL AND MINING PROBLEMS OF THE CENTRAL DEWATERING SYSTEM IN MINED-OUT ORE WORKINGS IN THE BYTOM TROUGH (SOUTHERN POLAND) Summary The central pumping station Bolko in Bytom enables continuous dewatering of mined-out workings in lead-zinc ore mines in the Triassic Bytom Trough, that were abandoned in 1978–1989. The rock mass and surface deformations, which are the result of intensive, mainly roof caving exploitation of hard coal deposits in deeper situated mines, create for the central pumping stations problems of dewatering-mining nature. The basic problem to preserve work continuity in a pumping station is to maintain the efficient and gravitational system of water flow in mined-out workings and water galleries of Bolko shaft and loosing tightness of pipelines on the surface level. Precipitation is the main source of water inflow to the mentioned workings, ca. 25–30 m3/min on average. Water of anthropogenic origin is of great importance in the balance of water flowing into workings and pumping stations: infiltration from basins that have no water runoff, situated in mining subsidence, from surface currents and urban plumbing systems.