Struktura i geneza pseudotachylitów Tatr Wysokich

Abstract

Pseudotachylity występujące w Tatrach Wysokich są skałami żyłowymi, o niejednorodnej budowie. Składają się na nie: materiał okruchowy (47,5 % obj.: albit, K-skaleń, kwarc, fragmenty starszych brekcji o spoiwie hematytowym) oraz spoiwo afanitowe (52,5 % obj.) o mezoskopowo ciemnofioletowej barwie. Spoiwo ma charakter ultramylonitu, zabarwionego roztartym hematytem. Podwyższone zawartości TiO2 występują sporadycznie i nieregularnie. Całość stanowi efekt iniekcji mylonitu w rozwarte szczeliny. Skała mylonityzowana była uboższa w krzemionkę od granodiorytów otaczających żyły pseudotachylitowe. W strefie kontaktu z granodiorytem występuje nieciągła warstewka szkliwa o składzie „granitu minimalnego”, powstałego w następstwie przetopienia masy afanitowej w wyniku wydzielonego ciepła tarcia. Topienie cząstkowe miało podrzędne znaczenie, utworzone szkliwo zaś szybko krzepło, nie mieszając się z ultramylonitem. Proces formowania się pseudotachylitów był z pewnością młodszy od mineralizacji hematytowej i miał związek z procesami sejsmicznymi, towarzyszącymi wypiętrzaniu trzonu krystalicznego Tatr. STRUCTURE AND ORIGIN OF PSEUDOTACHYLITES FROM THE HIGH TATRA MTS. Summary Pseudotachylites occur in the High TatraMts as vein rocks with inhomogeneous structure. They are composed of clasticmaterial (47,5 %vol.:albite, K–feldspar, quartz, fragments of older breccias with hematitic matrix) and afanitic matrix (52,5 %vol.), dark violet in colour. The matrix is ultramylonite, coloured by ground hematite. Occasionally and irregularly disposed enhanced concentrations of TiO2 can be observed. Pseudotachylite veins are the result of mylonite injection into open fissures. Mylonitized rock was poorer in silica than the granodiorite, forming the present host rock. In the contact zone with granodiorite there is a discontinuous thin layer of glass, similar in composition to “minimum granite”, formed as the result of fusion of afanitic matrix by the frictional heat generated in the fault zones. Partial melting was a subordinate process and melt formed at the contact was solidified rather quickly, preventing the mixing with the ultramylonite. Formation of pseudotachylites was younger than hematite mineralisation and was connected with young seismic processes accompanying the uplift of the crystalline basement of the Tatra Mts.