Morfometryczne kryteria oceny powierzchniowych form krasowych z tektoniką na przykładzie Lubomla (Ukraina NW)

Abstract

Metody morfometryczne są przydatne nie tylko w rozważaniach nad morfogenezą lubelsko-wołyńskiego obszaru krasowego, ale także przy interpretacji jego cech strukturalnych. Analiza izopletowych map gęstości form krasowych dokumentuje ścisły związek między rozwojem współczesnej rzeźby krasowej, a kenozoiczną tektoniką podniesienia Lubomla w brzeżnej części kratonu wschodnioeuropejskiego. Ortogonalny układ głównych morfolineamentów (NE–SW/NW–SE) odzwierciedla przebieg subregionalnych dyslokacji kompleksu paleozoicznego, odmłodzonych w pokrywie mezo-kenozoiku w czasie młodoalpejskich faz aktywności tektonicznej. Neotektoniczna ewolucja obszaru dokonywała się najprawdopodobniej w warunkach zmieniającego się regionalnego pola naprężeń, powodującego zmianę kierunku i zwrotu przemieszczeń, często wzdłuż tych samych płaszczyzn nieciągłości. MORPHOMETRIC CRITERIA FOR ESTIMATION A RELATIONSHIP BETWEEN KARST RELIEF AND TECTONICS ON THE EXAMPLE OF THE LUBOML ELEVATION (NW UKRAINE) Summary Morphometric methods are useful not only for consideration a morphogenesis of the Lublin-Volhynia karst area but also for interpretation of its structural features. Analysis of isopleth maps of the density of karst forms evidences a close relationship between the development of present karst relief and the Cainozoic tectonics of the Luboml Elevation in the marginal part of the East European craton. Orthogonal arrangement of the main morpholineaments (NE–SW/NW–SE) follows subregional dislocations of the Paleozoic complex, which proliferated to the Meso-Cainozoic cover during the Late Alpine phases of tectonic activity. Neotectonic evolution of this area occurred probably in circumstances of a fluctuating regional stress field, what resulted in a change of direction and sense of displacements, often along the same surfaces of discontinuity.