Laminowane konkrecje węglanowe z łupków krośnieńskich w oknie tektonicznym Świątkowej Wielkiej (wschodnia część polskich Karpat zewnętrznych)
Abstract
Kilka typów konkrecji węglanowych zostało zebranych z łupków krośnieńskich (górny eocen–najwyższy oligocen). W niniejszej pracy opisane zostały najbardziej charakterystyczne — konkrecje laminowane. Posiadają one dyskoidalne i elipsoidalne kształty i składają się z dwóch typów lamin: brunatnych marglistych i szarych wapiennych. Oprócz mikrytowego kalcytu jako głównego składnika obu typów lamin, pierwszy typ zawiera także minerały ilaste (głównie illit) stłoczone pomiędzy kryształami kalcytu, podczas gdy drugi rozproszone ziarna kwarcu i dolomitu we frakcji mułowej. Wytrącający się z wód interstycjalnych kalcyt musiał najpierw spoić laminy luźnego osadu a następnie rozpychać poszczególne jego ziarna. Skorupki otwornic planktonicznych występują wyłącznie w obrębie lamin marglistych, ponieważ zostały zdeponowane wraz z zawiesiną frakcji ilastej. Laminy są równoległe na całej swej długości, co wskazuje na najwyżej nieznaczne tempo kompakcji podczas wzrostu konkrecji. Organizmy penetrujące osad docierały do konkrecji kiedy te były jeszcze miękkie ale już utworzone i składające się z obu typów lamin: marglistych i wapiennych. Ponadto dinocysty wypreparowane z konkrecji są wyjątkowo dobrze zachowane i nie posiadają oznak wpływu kompakcji. Tak więc badane konkrecje laminowane powstawały podczas przerwy w depozycji tuż pod dnem morza i uległy wczesnodiagenetycznej lityfikacji. Szczeliny septariowe powstały po wstępnym zlityfikowaniu konkrecji i następnie zostały wypełnione miodowym kalcytem.
LAMINATED CARBONATE CONCRETIONS IN THE KROSNO SHALES WITHIN THE ŚWIĄTKOWA WIELKA TECTONIC WINDOW (EASTERN PART OF THE POLISH OUTER CARPATHIANS)
Summary
Several types of carbonate concretions were collected from the flysch Krosno shales (upper Eocene–uppermost Oligocene). This paper describes the most characteristic type—laminated concretions. They are discoidal to ellipsoidal in shape and consist of two types of laminae: brown marly, and gray calcium carbonate ones. Apart from micritic calcite (principal constituent of both types of laminae), the brown marly concretions consist also of clay minerals (mainly illite) infilling calcite intergranular spaces, whereas the second type is highlighted by scattered aleuritic quartz and dolomite grains. The calcite precipitating from interstitial water must have originally cemented laminae of loose host sediment and then displaced sediment grains. Planctonic foraminifer tests occur exclusively within the marly laminae because they were deposited together with suspended clayey particles. The laminae are parallel which indicates that the compaction rate during the growth of concretions was extremely slow. Yet, organisms penetrating the host sediment reached the concretions when they were still soft, but already formed and composed of these two types of laminae: marly,
and calcium carbonate ones. Moreover, dinocysts, extracted from these concretions, are exceptionally well-preserved having apparently avoided compactional flattening. Therefore, the examined laminated concretions formed during a deposition break close to the water-sediment interface, and underwent early-diagenetic lithification. Septarian cracks were produced after primary lithification, and subsequently filled with light brown calcite.
LAMINATED CARBONATE CONCRETIONS IN THE KROSNO SHALES WITHIN THE ŚWIĄTKOWA WIELKA TECTONIC WINDOW (EASTERN PART OF THE POLISH OUTER CARPATHIANS)
Summary
Several types of carbonate concretions were collected from the flysch Krosno shales (upper Eocene–uppermost Oligocene). This paper describes the most characteristic type—laminated concretions. They are discoidal to ellipsoidal in shape and consist of two types of laminae: brown marly, and gray calcium carbonate ones. Apart from micritic calcite (principal constituent of both types of laminae), the brown marly concretions consist also of clay minerals (mainly illite) infilling calcite intergranular spaces, whereas the second type is highlighted by scattered aleuritic quartz and dolomite grains. The calcite precipitating from interstitial water must have originally cemented laminae of loose host sediment and then displaced sediment grains. Planctonic foraminifer tests occur exclusively within the marly laminae because they were deposited together with suspended clayey particles. The laminae are parallel which indicates that the compaction rate during the growth of concretions was extremely slow. Yet, organisms penetrating the host sediment reached the concretions when they were still soft, but already formed and composed of these two types of laminae: marly,
and calcium carbonate ones. Moreover, dinocysts, extracted from these concretions, are exceptionally well-preserved having apparently avoided compactional flattening. Therefore, the examined laminated concretions formed during a deposition break close to the water-sediment interface, and underwent early-diagenetic lithification. Septarian cracks were produced after primary lithification, and subsequently filled with light brown calcite.