O strukturalnych uwarunkowaniach rozwoju głębokich osuwisk - implikacje dla Karpat fliszowych

Abstract

Strukturalne uwarunkowania rozwoju osuwisk karpackich są związane zarówno z silną anizotropią tektoniczną masywów skalnych rozbudowywaną w trakcie rozwoju rzeźby, jak i z charakterystycznym, etapowym rozwojem osuwisk warunkowanym fragmentacją masywów skalnych wskutek ich dylatacji. Związek osuwisk z budową geologiczną jest w Karpatach ewidentny. Jednak dla zdefiniowania strukturalnych uwarunkowań rozwoju form, niezbędne jest odrębne traktowanie dwóch płaszczyzn wyodrębniających zsuw: płaszczyzny odkłucia mas skalnych odwzorowanej w niszy i płaszczyzny ich poślizgu. Pierwsza płaszczyzna rozwijana etapowo przez długi okres czasu wskutek dylatacji, będzie zawsze odwzorowywała kierunki anizotropii tektonicznej. Strukturalny charakter płaszczyzny poślizgu jest natomiast ewidentny jedynie dla płytkich osuwisk przemieszczanych po płaskich płaszczyznach. W osuwiskach głębokich, płaszczyzna (strefa) poślizgu będzie posiadała charakter strukturalno-ścięciowy o stopniu odwzorowania struktur determinowanym charakterem inicjacji ruchów masowych. ABOUT THE STRUCTURAL CONTROL OF DEEP LANDSLIDES. IMPLICATIONS FOR THE FLYSCH CARPATHIANS (SOUTHERN POLAND) Summary The structural controll of the landslide forms in the Carpathians is connected with the strong tectonic anisotrophy (modified with the relief transformation) and with the landslides development, initiated by the dilatational fragmentation of the rock massif. Geological controll of the landslides seems to be obvious, but precise determination of structural conditions of the landslide developments requires distinguishing two disting surfaces: cutting and sliding surfaces. Cutting surface (developed as dilatational cracs) separates the massif fragment and prepares it to gravitational transport is always structural. Sliding surface is structural (flat) for the shallow landslides only (translational landslides). In deep seated landslides, sliding surface (zone) is cylindric and combined: partly structural (flat), partly shearing (curve) (rotational landslides). The structural elements participation in sliding surface, depends on the massif anisotrophy and the type of landslides initiation.