Ewolucja strukturalna podłoża mioceńskiego basenu przedkarpackiego (obszar pomiędzy Krakowem a Przemyślem)

Abstract

W miocenie, na obszarze obecnie wschodniej części polskiego zapadliska przedkarpackiego, istniał basen sedymentacyjny utworzony wskutek obciążenia nasuwających się Karpat. Zanim to nastąpiło, obszar przedgórza był intensywnie erodowany. Paleogeńska morfologia była bardzo urozmaicona i miała istotny wpływ na sedymentację późniejszych sekwencji mioceńskich. Dotychczas nie powstała jakościowa mapa paleomorfologiczna okresu przedmioceńskiego na omawianym terenie. Obecnie taka rekonstrukcja wydaje się możliwa. Wykorzystując procedurę palinspastyczną obecny strop podłoża miocenu podniesiono o przybliżoną wartość pogrążenia spowodowanego nasuwającymi się Karpatami. Otrzymana w ten sposób powierzchnia obrazuje późnopaleogeńską morfologię. Maksymalne zróżnicowanie wysokości przekracza 2000 m, a głębokość dolin osiąga 1000 m. Takie zróżnicowanie morfologii podłoża miało niewątpliwy wpływ na architekturę osadów powoli wypełniających przestrzeń akomodacyjną ograniczoną przez ramy basenu mioceńskiego: od północy - przez wał metakarpacki i od południa - przez Karpaty. STRUCTURAL EVOLUTION OF THE PRE-MIOCENE BASEMENT IN THE CARPATHIAN FOREDEEP (KRAKÓW–PRZEMYŚL REGION, SE POLAND) Summary During Miocene time the area of the present Eastern Polish Carpathians Foreland was occupied by a sedimentary basin formed as a result of loading caused by the overthrusting Carpathians. Prior to this episode, the area had intensively been eroded. The Palaeogene morphology was sharp and diversified strongly affecting sedimentation of Miocene sequences. Until now, a quantitative pre-Miocene palaeomorphology map of the study area has not been produced. Reconstruction of palaeomorphology for the Polish Carpathians Foreland seems to be possible now. Using a palinspastic procedure, the present top of pre-Miocene surface was uplifted by a burial value caused by the overthrusting Carpathians. The surface obtained from this operation represented a pre-Miocene relief in the late Palaeogene. The maximum height differentiation exceeded 2000 m, and depth of valleys reached 1000 m. This morphologic diversity had to influence the architecture of sediments slowly infilling an accommodation space constrained by margins of the Miocene Basin, i.e. the Meta-Carpathian Swell to the north and the Carpathians to the south.