Badania magnetotelluryczne w Polsce - przeszłość, stan obecny i plany na przyszłość widziane z perspektywy Przedsiębiorstwa Badań Geofizycznych

Abstract

Historia badań magnetotellurcznych liczy w Przedsiębiorstwie Badań Geofizycznych (PBG) 40 lat. Przez pierwsze trzydzieści lat wykonano w Polsce, głównie w Karpatach, kilkaset sondowań magnetotellurycznych i pomiarów tellurycznych aparaturami analogowymi, gdzie w charakterze czujników magnetycznych zastosowano systemy Bobrowa. W 1997 r. PBG zakupiło nową aparaturę magnetotelluryczną MT-1, skonstruowaną przez firmę EMI - Kalifornia, USA. We współpracy ze specjalistami z Akademii Górniczo-Hutniczej i Uniwersytetu Stanowego w Berkeley, PBG wdrożyło system do produkcji. Posiada on następujące zalety w stosunku do dotychczas stosowanych w Polsce: 1) Szeroki zakres częstotliwościowy rejestracji w przedziale 0,0005-25 000 Hz pozwalający na wiarygodną interpretację utworów leżących płycej. 2) Zastosowanie techniki referencyjnej w rejestracji i przetwarzaniu danych magnetotellurycznych, pozwalających na eliminację zakłóceń elektromagnetycznych. 3) Możliwość synchronicznej rejestracji maksymalnie 10 kanałów dla jednego zestawu aparaturowego oraz dla dowolnej liczby aparatur, co pozwoliło na eliminację wpływu niejednorodności przypowierzchniowych i na stosowanie jej w szczegółowych badaniach prospekcyjnych dla utworów względnie płytkich. Zakup i wdrożenie do produkcji sytemu MT-1 zbiegł się z opracowaniem przez trzy instytucje, tj. Państwowy Instytut Geologiczny, Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo S.A. i Przedsiębiorstwo Badań Geofizycznych „Projektu badań magnetotellurycznych w Karpatach”. Projekt ten jest do dnia dzisiejszego realizowany. Poza tym z inicjatywy Przedsiębiorstwa Badań Geofizycznych opracowano międzynarodowy projekt nt.: „Bank danych geofizycznych i geologicznych Karpat - zebranie i unifikacja danych dla celów energetycznych i ochrony środowiska”, który będzie w przyszłości finansowany w ramach 5 programu ramowego z funduszy Unii Europejskiej. W najbliższej przyszłości Przedsiębiorstwo Badań Geofizycznych wystąpi z inicjatywą zastosowania wysokoczęstotliwościowego systemu MT-1 do rozwiązywanie innych problemów w kraju i zagranicą. MAGNETOTELLURIC INVESTIGATIONS IN POLAND; PAST, PRESENCE, AND FUTURE PLANS OF THE GEOPHYSICAL EXPLORATION COMPANY IN WARSAW, POLAND Summary The history of magnetotelluric investigations in PBG (Geophysical Exploration Company) dates back to the sixties. In Poland (mainly in the Carpathians), a few hundreds of magnetotelluric and telluric soundings with an analog equipment containing Bobrow systems as magnetic sensors had been performed for the first thirty years. In 1997 PBG purchased a new magnetotelluric equipment MT–1, manufactured by EMI company, California, USA. In cooperation with experts of the University of Mining and Metallurgy in Cracow and the State University of Berkeley (USA), PBG started implementing this system. This reveals the following advantages compared to those previously used in Poland: 1) A wide frequency range of recording 0.0005–25 000 Hz enabling reliable interpretation of shallow deposits. 2) Application of remote (reference) station technique in recording and magnetotelluric data processing that makes it possible to remove electromagnetic noise. 3) Possibility of synchronous recording of maximum 10 channels for one equipment set and for any number of equipments, which allows to remove subsurface heterogenous influence, and the use for detailed prospecting of relatively shallow deposits. The purchase and implementation of MT–1 system coincided with preparation of ”Project of magnetotelluric investigations in the Carpathians„ by three institutions, eg. Polish Geological Institute, Polish Oil and Gas Company and Geophysical Exploration Company (PBG). This project is being carried out. In addition, PBG initiated the international project ”The Carpathian Geodata Unification and Evaluation for the Energy and Environmental Purposes”, funded by the EC Fifth Framework Programme. In the near future, PBG will apply a high-resistivityMT–1 system to solve other problems in Poland and abroad.