Trwałość i dynamika przekształceń wywołanych eksploatacją odkrywkową kopalin
Abstract
W publikacji przedstawiono zakres możliwych zmian środowiska przyrodniczego wywołanych odkrywkową eksploatacją kopalin oraz procesami wzbogacenia urobku, w aspekcie ich trwałości i dynamiki. Do trwałych i nieodwracalnych zaliczono: ubytek zasobów kopaliny ze złoża w wyniku eksploatacji, większość przekształceń morfologii terenu związanych z powstawaniem wyrobisk i składowisk, wylesienia oraz często przekształcenia ekosystemów i krajobrazu. Do długotrwałych należą: zmiany warunków krążenia wód powierzchniowych i podziemnych, zmiany geochemiczne w wodach i glebie, zmiana sposobu użytkowania terenu, zaś do okresowych, ściśle związanych z okresem działalności górniczej — hałas, drgania sejsmiczne (przy urabianiu metodami strzałowymi), zapylenie powietrza. Wyróżniono 3 fazy przekształceń środowiska związane z kolejnymi etapami gospodarki złożem: jego udostępnieniem, eksploatacją i zagospodarowaniem terenów poeksploatacyjnych. Różnią się one zakresem i dymaniką oddziaływań na poszczególne komponenty środowiska naturalnego. Znajomość tych zagadnień pozwala na określenie kolejności i zakresu działań zmierzających do praktycznej realizacji zasady zrównoważonego rozwoju w odniesieniu do odkrywkowej eksploatacji i przeróbki kopalin.
DURABILITY AND DYNAMICS OF ANTHROPOGENIC ALTERATIONS CAUSED BY OPEN-PIT MINING
Summary
The present paper shows a variety of anthropogenic changes caused by open-pit mining and raw materials primary processing, considering their dynamics and durability. A group of durable and irreversible alterations is represented by: decrease of raw material reserves, changes in terrain morphology and landscape, deforestation, and in some cases — ecosystem alterations. Long-standing changes are: some geochemical composition of waters and soils, land use, circulation of ground and surface waters. Some periodical influences are caused by: noise, vibrations, water pollution and different emissions. Environmental alterations are connected with 3 phases of open-pit mining: preparation deposits for mining, exploitation and reclamation of mining areas. They differ in the scope and dynamics of influence on particular systems of the environment. The knowledge of these problems enables determining the sequence and scope of activity aiming at implementation of sustainable development in surface mining and processing of raw materials.
DURABILITY AND DYNAMICS OF ANTHROPOGENIC ALTERATIONS CAUSED BY OPEN-PIT MINING
Summary
The present paper shows a variety of anthropogenic changes caused by open-pit mining and raw materials primary processing, considering their dynamics and durability. A group of durable and irreversible alterations is represented by: decrease of raw material reserves, changes in terrain morphology and landscape, deforestation, and in some cases — ecosystem alterations. Long-standing changes are: some geochemical composition of waters and soils, land use, circulation of ground and surface waters. Some periodical influences are caused by: noise, vibrations, water pollution and different emissions. Environmental alterations are connected with 3 phases of open-pit mining: preparation deposits for mining, exploitation and reclamation of mining areas. They differ in the scope and dynamics of influence on particular systems of the environment. The knowledge of these problems enables determining the sequence and scope of activity aiming at implementation of sustainable development in surface mining and processing of raw materials.