Węglowodory w osadach polskiej strefy ekonomicznej Morza Bałtyckiego -

Abstract

W profilach otworów Pogorzela-1 i Pogorzela-2 wykonanych przez polskie górnictwo naftowe w pierwszej połowie lat 70. na obszarze środkowej części północnej monokliny przedsudeckiej stwierdzono znaczące, 2,5–4 krotne redukcje utworów cechsztynu w stosunku do rejonów sąsiednich. Bezpośrednio pod nimi, w wysokiej pozycji hipsometrycznej (na głębokości zaledwie 1750–1770 m), nawiercono sfałdowane skały karbońskie należące do południowo-wschodniej części wału wolsztyńskiego. W profilach cechsztynu nie stwierdzono występowania dwóch bardzo ważnych reperów litostratygraficznych: dolomitu głównego (Ca2) i szarego iłu solnego (T3). Nad osadami cyklotemu PZ1 nawiercono kompleks ewaporatowy będący odpowiednikiem cyklotemów PZ2 i PZ3 z głębszej części basenu. Świadczy to o istnieniu w rejonie Pogorzeli lokalnego paleopodniesienia, które wywarło silny wpływ na sedymentację cechsztyńską. W czasie transgresji morza PZ2 obszar ten był wyspą, bądź też sedymentacja węglanowa została na nim zastąpiona przez płytką sedymentację siarczanową. Dotychczas zasięg obszaru pozbawionego utworów dolomitu głównego w rejonie Pogorzeli ekstrapolowano jedynie w oparciu o dane otworowe. Badania sejsmiczne 2D z lat 1998–1999 umożliwiły dokładniejsze odwzorowanie zasięgu Ca2 w tym rejonie. Przy sprzyjającej konfiguracji przestrzennej granicy zasięgu dolomitu głównego na obszarze wyniesienia Pogorzeli, istnieją duże szanse na występowanie w tym poziomie stratygraficznych pułapek złożowych. Występowanie korzystnej facji onkolitowej Ca2 na NE skłonie tego wyniesienia, charakteryzującej się wyjątkowo dobrymi własnościami zbiornikowymi (średnia porowatość w otworze Siedmiorogów–1 ok. 19%) oraz objawy gazu stwierdzone w tym otworze (przypływ zgazowanej solanki o wydajności ok. 9 m3/h), są dodatkowymi przesłankami potwierdzającymi możliwości odkrycia złoża węglowodorów typu stratygraficznego bądź strukturalno-stratygraficznego w utworach dolomitu głównego. HYDROCARBONS IN SEDIMENTS OF THE POLISH ECONOMICAL ZONE OF THE BALTIC SEA Summary This paper presents the results of total hydrocarbon measurements made with a spectrofluorimetric method, in sediments of the Polish Exclusive Economical Zone of the Baltic Sea. The obtained results vary from below 10 mg per kilogram of dry weight in sediments from the open sea area, up to hundreds of milligrams in sediments collected from the Gulf of Gdańsk. The relationship between the hydrocarbons concentrations in sediments and in water was recorded in particular areas. The Gulf of Gdańsk is an area with the highest concentrations of hydrocarbons. The relationship between the of hydrocarbon concentrations in the surface sediment layer and the sea depth was shown. Variations in hydrocarbon concentrations within different sediment layers were confirmed. The 5–15 cm sublayers are characterised by the highest concentrations of hydrocarbons.