Ślady zmian klimatycznych plejstocenu oraz holocenu w profilach temperatury w głębokich otworach wiertniczych na Niżu Polskim

Abstract

Zmiany klimatu jakie miały i mają miejsce na Ziemi mogą pozostawiać swoje ślady w postaci zmian temperatury obserwowanych obecnie w profilach otworów wiertniczych. Analiza głębokościowej zmienności tych temperatur może być źródłem informacji o warunkach klimatycznych jakie istniały na badanym obszarze w różnych okresach. Czynnik ten wpływa równocześnie na obserwowaną wielkość ziemskiego strumienia cieplnego i jego uwzględnienie może mieć istotny wpływ na poprawność wyznaczenia tego parametru. Na podstawie przedstawionych w pracy wyników analiz badań geotermicznych opartych zarówno na metodzie konstrukcji syntetycznych profilowań termicznych (Ts), jak i wykonanych modelowaniach geotermicznych przeanalizowano wpływ czynnika paleoklimatycznego związanego ze zlodowaceniem późnoplejstoceńskim na wartości temperatur obserwowanych obecnie w otworach wiertniczych na obszarze Niżu Polskiego. Wstępna interpretacja danych geotermicznych z ponad 30 głębokich otworów z tego obszaru pozwoliła między innymi na stwierdzenie obecności efektu paleoklimatycznego, a także naokreślenie średniej wartości temperatury warstwy przypowierzchniowej (GST) istniejącej na tym obszarze w okresie tego zlodowacenia. (-6.85 deg C). EVIDENCES OF THE PLEISTOCENE–HOLOCENE CLIMATIC CHANGES IN THE DEEP WELL TEMPERATURE PROFILES FROM THE POLISH LOWLANDS. Summary Past and current climatic changes on the Earth may be recorded in the subsurface temperature profiles observed in deep boreholes. Analysis of such profiles measured in boreholes few thousand metres deep may provide information on past climatic conditions existing in on the studied area. Terrestial heat flow data may be considerably influenced by this factor and should be corrected for all data accordingly. Results of analysis based both on constructions of synthetic thermal logs (Ts) and on the results of further modelling show that the last glaciation has left evident paleoclimatic temperature signals in nearly all observed subsurface temperature profiles in deep boreholes from the Polish Lowlands. Preliminary results on the average annual ground surface temperature for the Polish Lowlands in the Late Pleistocene have been obtained (GST = -6.8oC).