Zanieczyszczenie związkami organicznymi gleb na terenie starych gazowni

Abstract

Produkcja gazu z węgla kamiennego należała do szczególnie uciążliwych dla środowiska ze względu na przenikanie do środowiska aromatycznych węglowodorów z nieszczelnych urządzeń produkcyjnych, mało wydajnych urządzeń oczyszczających gaz i ścieki technologiczne, a także z powodu stosowanych praktyk zagospodarowywania wytwarzanych odpadów. Obecnie tereny starych gazowni „wchłonięte” przez rozbudowujące się aglomeracje znajdują się w centralnych dzielnicach miast i zanieczyszczone na nich gleby i wody podziemne stwarzają zagrożenie dla stale przebywających tam mieszkańców. Przeprowadzono badania gleb na terenie kilku starych gazowni, które nie zostały w pełni zrekultywowane. W próbkach gleb określono zawartość wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA) oraz benzenu i jego alkilopochodnych — toluenu, etylobenzenu i ksylenów (BTEX). W wielu próbkach stwierdzono zawartość wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych, wielokrotnie przekraczającą 10 ppm. Prawie wszystkie zbadane próbki gleb charakteryzowała bardzo wysoka zawartość benzo(a)pirenu, znacznie wyższa, od dopuszczalnej zawartości tego związku w glebach terenów przemysłowych. Zaobserwowano zróżnicowanie w składzie WWA przy różnych obiektach gazowni: zbiornikach gazu, piecowni, aparatowni lub dołach smołowych. POLLUTION OF SOILS BY AROMATIC COMPOUNDS IN THE AREA OF OLD GASWORKS Summary Production of gas from hard coal was particularly noxious to the environment because of leakage of aromatic hydrocarbons from production facilities, use of low–effective gas purification and technological sewage treatment installations, and waste management practices. The areas of old gasworks are currently included in extending urban agglomerations located in central city sections. They encompass polluted soils and groundwaters that bring about danger to residents. The present studies of soils were carried out in the areas of not fully reclaimed old gasworks. The concentrations of polycyclic aromatic hydrocarbons (PAHs), benzene and its alkyl–derivatives – toluene, ethylbenzene and xylene (BTEX) were determined on the selected soil samples. Many of the samples contain up to 10 ppm PAHs. Nearly all the samples examined were featured by a very high content of benzo(a)pyrene that considerably exceeded maximum accessible concentrations of this compound for industrial soils. A diverse spectrum of PAHs at different gasworks facilities, gas tanks, furnace batteries, equipment units and pitch pits was observed.