Zmienność właściwości wytrzymałościowych w profilu pionowym skał osadowych platformy wschodnioeuropejskiej w dolinie Dniestru

Abstract

Niezaburzone osady platformy wschodnio-europejskiej w dorzeczu Dniestru są szczególnie dogodnym przedmiotem studiów nad zmiennością paleonapręzeń przy zastosowaniu metod geomechanicznych. Artykuł przedstawia wyniki wstępnych badań około 100 próbek skalnych pochodzących z 7 odsłonięć reprezentujących osady morskie i kontynentalne syluru dewonu, górnej kredy i trzeciorzędu. Zmienność parametrów fizycznych takich jak gęstość objętościowa skał, prędkość propagacji fali akustycznej, moduł dynamiczny jest zależna od wieku, historii diagenezy, składu mineralnego (szczególnie zawartości składników ilastych w skałach węglanowych). Obniżone wartości parametrów mechanicznych stwierdzono w dewońskich piaskowcach z facji old­redu. Anizotropia właściwości akustycznych i kierunki spękań powstających w toku badań wytrzymałościowych są generalnie zgodne z charakterystyką ciosu regionalnego. Uzyskane wyniki pokazują, że kontynuacja powyższych studiów pozwoli na określenie kierunków maksymalnych i minimalnych paleonaprężeń w płaszczyźnie poziomej. SEQUENTIAL VARIABILITY OF STRENGTH AND ELASTICITY PROPERTIES WITHIN THE SEDIMENTARY COVER OF THE EAST-EUROPEAN PLATFORM IN THE DNIESTER RIVER VALLEY (UKRAINE). Summary Undisturbed sedimentary cover of the East–European Platform within the Dniester River drainage basin is a very convenient place for studying paleo-stress variability using geomechanical methods. This paper presents results of preliminary testing of 100 samples from 7 outcrops representing marine and continental sediments of Devonian, Late Cretaceous and Tertiary periods. Variability of geomechanical parameters like volume density, velocity of acoustic wave propagation, dynamic modulus of elasticity is dependent on age, history of diagenesis and mineral composition. Especially marls in carbonate rocks and Devonian sandstones from the Old Red facies show significantly reduced values of geomechanical parameters. Anisotropy of acoustic properties and direction of fissures during strength tests are generally in accordance with the trend of regional joints. Considering the already obtained results, it seems that through further studies, the horizontal orientation of the minimum and maximum paleo-stress axes can be determined.