Wystąpienia rtęci i złota w rejonie Baligrodu oraz Szczawnicy (polska część Karpat)

Abstract

W rejonie Baligrodu przeprowadzono litogeochemiczne opróbowanie tamtejszych okruszcowanych arsenem serii fliszowych, w rejonie zaś Szczawnicy opróbowano andezyty. Uzupełniono je opróbowaniem panwiowym (szlichowym). W rejonie Baligrodu w okruszcowanych realgarem zlepieńcach oraz piaskowcach istebniańskich łuski Bystrego rtęć i złoto występują jedynie w ilościach śladowych. Ich współzależność z arsenem nie ma charakteru korelacji liniowej. W badanym rejonie odkryto jedno stanowisko okruchowego cynobru, złoto okruchowe zaś występuje sporadycznie. W rejonie Szczawnicy potwierdzono obecność złota pierwotnego w okruszcowanych siarczkami, spropilityzowanych andezytach Góry Jarmuty. Rtęć w tamtejszej mineralizacji występuje jedynie śladowo. Zawartość złota (1,5 ppb) i rtęci (4,1 ppb) w strefie termicznego kontaktu andezytu z serią fliszową na Górze Wżar ma rozkład normalny a ich współzależność z Zn, Pb, Cu i As z reguły nie ma charakteru korelacji liniowej. We współczesnych osadach korytowych badanego rejonu pospolicie występuje złoto okruchowe w postaci pojedyńczych złocin o zróżnicowanym wykształceniu. W rejonie Baligrodu większych ilości rtęci należy oczekiwać, przez analogię z wystąpieniami teleskopowej mineralizacji realgarowo-cynobrowej w ukraińskiej części Karpat fliszowych, w głębszych partiach górotworu. Złoto okruchowe z rejonu Szczawnicy pochodzi z dwóch źródeł: spropilityzowanych, okruszcowanych andezytów Pienińskiego Pasa Skałkowego i zlepieńcowatych pakietów formacji z Zarzecza (warstw beloweskich) dolnego eocenu. MERCURY AND GOLD OCCURRENCES IN THE BALIGRÓD AND SZCZAWNICA AREAS (POLISH PART OF THE CARPATHIAN MTS) Summary The litho-geochemical probing, supplemented by pan concentrate sampling has been executed in the arsenic-bearing flysch sequences of Baligród village and andesites of Szczawnica town areas. Mercury and gold are present only in trace amounts in the realgar-rich conglomerates and sandstones of Istebna Beds of the Bystre slice in the vicinity of Baligród. They show no linear correlation arsenic does not have the linear correlation. One location of detrital cinnabar has been found, and placer gold is very scares in the investigated area. Native gold occurrence has been reported from sulfides-rich, propylitised andesites of Mt. Jarmuta near Szczawnica. Only traces of mercury related to that mineralization have been found there. In the zone of thermal contact with flysch sequences on the Mt. Wżar, gold (1.5 ppb) and mercury (4.1 ppb) contents exhibitly normal distribution, and their relationships to Zn, Pb, Cu, and As do not yield linear correlation. The placer gold in form of different shaped single plates is common in the recent river channel deposits in the area. More significant mercury amount could be found in the deeper orogen settings near Baligród, according to the „telescopic-like“ realgar-cinnabar mineralization in the Ukrainian part of the Carpathian flysch sequences. There are two sources of placer gold in the Szczawnica area: ore-bearing propylitised andesites of the Pieniny Klippen Belt, and conglomerate-rich sequences of Lower Eocene Zarzecze Formation (Beloveza Beds).