Pionowy układ jaskiń krasowych na górze Połom w Górach Kaczawskich (Sudety)

Abstract

Przyjmowana dotychczas hipoteza rozwoju systemów jaskiniowych na górze Połom zakładała jego kształtowanie się w trzech fazach korespondujących z trzema cyklami morfogenetycznymi prowadzącymi do powstania zrównań, o czym świadczyć miały tzw. horyzonty jaskiniowe. Na podstawie pomiarów wykonanych w latach 1996–2000 uzyskano dane morfometryczne o 37 jaskiniach o łącznej długości ok. 3000 m. W porównaniu z okresem, w którym powstała hipoteza „horyzontów jaskiniowych”, ilość poznanych korytarzy jaskiniowych wzrosła dziesięciokrotnie. Nowe, pełniejsze dane o krasie Połomu nie potwierdzają istnienia trzech wyraźnych horyzontów jaskiniowych w zakładanych dotychczas granicach. Obecnie obserwowany układ korytarzy, cechujący się przewagą jaskiń pionowych, wskazuje na inny sposób rozwoju systemu krasowego i całego wzgórza Połom, nie powiązany z tzw. powierzchniami zrównań. Otrzymanie odpowiedzi na pytanie o wiek i sposób uformowania systemu krasowego Połomu może istotnie przyczynić się do rekonstrukcji rozwoju paleogeograficznego całych Sudetów Zachodnich. AVERTICAL DISTRIBUTION OF KARST CAVE SYSTEMS IN THE POŁOMHILL (KACZAWSKIE MTS., SUDETES, SW POLAND) Summary According to the accepted hypothesis of karstic development in the Połom hill, the cave system formed in three phases corresponding to three morphogenetic cycles, each resulting in regional planation. The caves were claimed to be arranged into three altitudinal cave levels. New cave inventory accomplished in 1996–2000 provided morphometric data on 37 caves with total length of almost 3000 m, which means a ten time increase in relation to the data available previously. The new comprehensive picture does not confirm the existence of three cave levels in the supposed altitude ranges. The actual spatial arrangement of cave galleries, with vertical caves predominating, points to an evolutionary history which reflects continuous relief differentiation rather than discreteplanation cycles. Deciphering the age and geomorphological history of the karst system on the Połom hill may provide important cluesto the reconstruction of palaeogeographic evolution of the entire West Sudetes.