Profesor Roland Brinkmann (1898-1995); życie, pomówienia i fakty -- przyczynek do okupacyjnej historii geologii w Polsce

Abstract

Znany niemiecki geolog Roland Brinkmann (1898-1995) wybitny uczony, świetny wychowawca i autor podręczników uniwersyteckich został w kwietniu 1940 wysłany do okupowanej Polski na stanowisko kierownika zagranicznego oddziału niemieckiej służby geologicznej, gdzie pracował do maja 1944. Jako narzucony siłą zwierzchnik odnosił się do polskich kolegów niejednoznacznie. Zewnętrznie był groźny i krzyczący. Lecz w istocie zatrudnił większość polskich geologów, nie tylko pracowników PIG lecz także uczelni. Tolerował nielegalną działalność patriotyczną i wyciągał z więzień, a nawet obozów koncentracyjnych znanych polskich geologów, których zatrudniał i umożliwiał im przetrwanie. Podobnie Jego praca w Polsce jest opisywana niejednoznacznie. W powierzchownych wspomnieniach jest przedstawiany jako "wysokiej rangi hitlerowiec", gdy w innych jako wymagający i krzyczący kierownik, ale dbający nie tylko o mienie, materiały naukowe i efekty pracy, lecz także warunki bytowe pracowników. Rozwinął prace kartograficzne nad mapą geologiczną 1:300 000 w wersji zakrytej i odkrytej, której pierwsze arkusze zostały wydane podczas wojny, a ukończona została w latach pięćdziesiątych. Zorganizował system archiwizacji wierceń i opracowań według arkuszy mapy topograficznej 1:100 000. Został aresztowany przez NKWD w roku 1949 i wysłany do Polski, gdzie sąd powołany do osądzenia zbrodniarzy wojennych całkowicie uwolnił Go od winy i kary 11 kwietnia 1951. PROFESSOR ROLAND BRINKMANN (1898–1995); LIFE, ALLEGATIONS AND FACTS – A CONTRIBUTION TO THE HISTORY OF GEOLOGY IN POLAND UNDER NAZI OCCUPATION Summary Prominent German geologist Roland Brinkmann (1898–1995), illustrious scientist, excellent tutor and author of university handbooks, was sent to occupied Poland in April 1940 to be the head of the German Geological Survey’s outpost, where he worked till May 1944. His attitude and relationships to his Polish colleagues, recruited by force, was equivocal. Superficially, he seemed to be very dangerous and harsh, but in fact he employed most Polish geologists, tolerated illegal patriotic activity of the Polish staff and even withdrew from prison and concentration camps prominent Polish geologists. He developed mapping activity on Geological Map 1 : 300.000 with solid and draft version. Forerunner sheets of this map were printed during theWar and the rest was completed in the fiveties. He organized the archivisation system of boreholes and reports according to sheets of topographic maps 1 : 100.000. Similarly his work in Poland is reported equivocally. In some superficial memorials, he was presented as a “prominent nazist”, while in other objective relations he was mentioned as exacting and grumbling head, but careful of work and life conditions of the Polish staff. He was arrested in 1949 by NKWD (Soviet Political Police) and sent to Poland where Polish trial for war criminals liberated him completely, from charges on 11th April 1951.