Charakterystyka geochemiczna najstarszej soli kamiennej (Na1) w rejonie Zatoki Puckiej

Abstract

Wyniki badań geochemicznych najstarszej soli kamiennej zostały powiązane z rezultatami szczegółowych badań sedymentologicznych tej formacji wykonanych przez Czapowskiego (1998). Odmiany litofacjalne Na1A i Na1B różnią się składem chemicznym i mineralnym. Sole „czyste” odznaczają się wyższą średnią zawartością NaCl i Br od soli „zanieczyszczonych”. Sole „zanieczyszczone” charakteryzują się wyższymi średnimi koncentracjami Ca, K, Mg, SO4 i części nierozpuszczalnych w wodzie, a więc większym udziałem siarczanów i materiału terygenicznego. Zawartość bromu w najstarszej soli kamiennej (Na1) wskazuje, że utwory te powstały na drodze ewaporacji wody morskiej. Na obszarach tzw. „basenów”, w oparciu o zmienność wartości współczynnika bromochlorowego (lub bezpośrednio zawartości bromu) w profilach solnych z poszczególnych otworów wiertniczych można korelować ze sobą utwory, które wytrącały się z solanek o podobnej tendencji zmian stężenia i były zapewne równowiekowe. Najwyższe stężenia macierzystych solanek Na1 zostały osiągnięte w lagunach i panwiach solnych, które utworzyły się na terenach dawnych basenów Jastrzębiej Góry i Władysławowa, co świadczy o dość silnej izolacji tego obszaru pod koniec sedymentacji Na1. Obszary pozostałych basenów i płycizn były strefami stałej wymiany wód. GEOCHEMISTRY OF THE ZECHSTEIN OLDEST ROCK SALT (NA1) IN THE PUCK BAY REGION (NORTHERN POLAND) Summary Geochemical data were correlated with the results of detailed sedimentological studies of Czapowski (1998). Chemical and mineralogical compositions of the lithological facies Na1A and Na1B vary. Pure halite facies is characterized by higher average content of NaCl and Br than clayey halite facies is. Clayey halite facies is distinguished by higher average concentrations of Ca, K,Mg, SO4, and water-insoluble residue, and thus by higher content of sulphates and terrigenous material. The bromine content in the Zechstein Oldest Rock Salt indicates that rock salts originated due to evaporation of marine waters. The bromine content distribution (or Br/Cl coefficient values) in the salt profiles from the “basin” areas enables a correlation of the salt series. Correlated halite precipitated from the parent brines which underwent similar changes of the salinity at the same time. In lagoons and salt pans, which were formed in the areas of Jastrzębia Góra andWładysławowo basins at the end of Na1 sedimentation, the salinity of the parent brines was the highest. At the time, these areas were probably isolated from the open sea. The areas of other depressions and shoal areas belonged to zones of permanent water exchange.