Początek późnopaleozoicznego zlodowacenia Gondwany i jego zapis w polskich sukcesjach karbońskich

Abstract

Z porównania metod bezpośredniego i pośredniego datowania karbońskiego początku zlodowacenia Gondwany wynika, że najpewniejszym wskaźnikiem tego zdarzenia jest pojawienie się na południowym szelfie Laurussii specyficznego typu kontrolowanej glacieustatycznie sedymentacji cyklicznej. Spośród licznych obszarów tego szelfu z dobrze rozpoznanym zapisem sedymentacji względnie stabilne tektonicznie były obszary basenu lubelskiego i basenu Illinois (w przeciwieństwie np. do obszaru brytyjsko-belgijskiego i dnieprowsko-donieckiego). Analiza cykliczności w tych dwóch obszarach wskazuje, że początek zlodowacenia miał miejsce w brygancie (późny wizen). Wcześniejsza sedymentacja krótkookresowych cyklotemów (o przeciętnym okresie 100 000 lat), które pojawiły się w asbie, była prawdopodobnie wywołana przyczynami natury tektonicznej. ONSET OF THE LATE PALAEOZOIC GONDWANAN GLACIATION AND ITS SEDIMENTARY RECORD IN THE POLISH CARBONIFEROUS SUCCESSION Summary A comparison of the methods of direct and indirect timing of the Carboniferous onset of Gondwanan glaciation shows, that appearance of specific, glacieustatically controlled cyclicity of sedimentation on the southern shelf of Laurussia constitutes the most reliable indicator of this event. Amongst the numerous regions of this shelf with well known sedimentary record, the Illinois Basin and Lublin Basin were relatively stable in the tectonic sense. The analysis of cyclicity pattern in both regions indicates that the glaciation began in the Brigantian (Late Visean). An earlier deposition of short-time cyclothems (with average period of 100 ky), which appeared in Asbian, was probably caused by tectonic events.