Morfometria strefy sudeckiego uskoku brzeżnego między Złotym Stokiem a Dobromierzem

Abstract

Analizie morfometrycznej poddano południowy, 77 km długości odcinek sudeckiego uskoku brzeżnego (SUB) na obszarze Polski. Badano zarówno parametry skarpy uskokowej, jak również wskaźniki morfometryczne 149 małych zlewni usytuowanych u podnóża skarpy, a także zestawiono cyfrowy model terenu. Wydzielono sześć segmentów SUB o odmiennej orientacji, zróżnicowanych cechach budowy geologicznej i wykazujących specyficzne parametry rzeźby. Wyniki analiz morfometrycznych prowadzą do wniosku, że najbardziej przydatnymi parametrami w opisie skarpy SUB są wskaźniki krętości czoła masywu górskiego oraz szerokości dna - wysokości zboczy, podczas gdy maksymalne deniwelacje zlewni, wskaźnik rzeźby oraz wskaźnik wydłużenia najlepiej charakteryzują cechy zlewni usytuowanych o podnóża czoła masywu górskiego Sudetów. Wartości wszystkich wymienionych parametrów sugerują, że segment sowiogórski (3) SUB ujawnia wartości zbliżone do typowych dla młodych skarp uskoków normalnych. Do podobnych wniosków prowadzi analiza cyfrowego modelu terenu, wykazującego dwupoziomowy układ trójkątnych lic progów uskokowych, wynikający najprawdopodobniej z dwóch etapów młodego wypiętrzania. Segmenty 1 i 4 zaznaczają się znacznie słabiej. MORPHOMETRIC CHARACTERISTICS OF THE SUDETIC MARGINAL FAULT BETWEEN ZŁOTY STOK AND DOBROMIERZ, SW POLAND Summary The south-eastern portion of the Sudetic Marginal Fault (SMF) between Złoty Stok and Dobromierz in Poland, has been studied using morphometric analysis of both scarp and small drainage basin parameters, as well as of digital elevation models. From among six segments distinguished in the investigated fault fragment nearly 77 km long, that one situated in the Sowie Mts., i.e., segment 3, shows the highest amount of recent uplift of the footwall, testified to by very well preserved triangular facets showing a two-tier arrangement. Morphometric analyses allow us to infer that the most useful parameters to characterise the SMF scarp are the mountain front sinuosity and valley floor width/valley height ratio, whereas the maximum basin relief, relief ratio (i.e., mean basin slope), and basin elongation ratio describe best small drainage basins located at the foot of the scarp. All these parameters clearly indicate that segment 3 of the SMF reveals properties that do not differ much from those typical for young, moderately active normal fault scarps described from elsewhere. This hypothesis is supported by the results of studies of digital elevation models of the fault zone which portray very well a two-tier arrangement of triangular facets, resulting from at least two episodes of recent uplift.