Sedymentacja utworów górnego dewonu i dolnego karbonu depresji Świebodzic (Sudety Zachodnie)
Abstract
Sukcesja Świebodzic reprezentuje utwory podwodnych partii delt stożkowych zasilanych przez stożki aluwialne rozwinięte na przedpolu aktywnej skarpy uskokowej, która ograniczała basen od południa i południowego zachodu. Sedymentacja w podwodnych częściach skłonów deltowych była zdominowana przez grawitacyjne spływy masowe o wysokiej koncentracji i prądy zawiesinowe generowane zarówno przez okresowe napływy wód lądowych przeciążonych materiałem klastycznym, jak i procesy osuwiskowe w podwodnych i nadwodnych partiach nasypów deltowych. Sugeruje się, że w obrębie aktywnych żwirowych lobów depozycyjnych wkraczających na drobnoziarniste osady dna basenu następstwo typów gradacji w ławicach zlepieńcowych w dół prądu jest następujące: ławice odwrotnie frakcjonowane, masywne, z gradacją pensymetryczną i z gradacją normalną. Wachlarzowaty system paleoprądów w kierunku NNE oraz skład petrograficzny otoczaków wskazują na dostawę materiału klastyczne-go z bloku sowiogórskiego i hipotetycznego masywu południowego. Materiał polimiktyczny pochodzący z erozji masywu południowego był dostarczany do basenu przez cały okres sedymentacji sukcesji Świebodzic, natomiast erozja kry sowio-górskiej rozpoczęła się na większą skalę w późnym famenie. Cykliczne występowanie megasekwencji o ziarnie wzrastającym w górę (miąższość 80-130 m) w profilu pionowym sukcesji jest interpretowane jako wynik periodycznej pro-gradacji nasypów deltowych wywołanej okresowym wzrostem dostawy materiału klastycznego w efekcie pulsacyjnych ruchów podnoszących w obszarze źródłowym. Genezę cykli o małej skali (miąższość 5 - 30 m) zarówno o ziarnie wzrastającym, jak i malejącym w górę przypisuje się autocyklicznemu mechanizmowi rozbudowywania i zamierania aktywności poszczególnych lobów depozycyjnych.
Świebodzice succesion (Upper Devonian-lowest Carboniferous): a prograding, mass flow dominated fan-delta complex
Abstract
The Świebodzice succession (ca. 4000 m thick) makes a complex prism of mainly terrigenous, immature clastic sediments which were accumulated in strongly subsiding marine basin in a front of rising Precambrian and old-Palaeozoic massifs. The intertongung of coarse conglomerate-sandstone bodies with fossiliferous mudstones typifies the Świebodzice succession. The succession is thought to represent the deposits of submerged portions of fan-delta complex which was fed by alluvial fans developed along active fault scarp that bounded a nearby sourceland.
Ten lithofacies are identified and described within the deposits under consideration. The facies are grouped into five facies associations which are interpreted to represent fan-delta slope consisting of laterally linked proximal depositional lobes (V). distal lobes (IV), distal slope channels (III), lobe fringes (II) and inter-lobe/basin plain areas (!)o The sedimentation in submerged parts of fan-delta complex took place mainly from sediment gravity flows, including debris flows, density-modified grain flows and turbidity currents, which were initiated by flood-generated, heavily-laden river currents that reached fan-delta slopes. The occurrence and stacked nature of large-scale coarsening sequences identified in the succession are explained as the result of basin-wide progradational phases which took place in response to periodic uplift of source areas. Basing on conglomerate thickness/size relationships, it is suggested that within gravely depositional lobe the relative downcurrent position of orthoconglomerate bed types may be as follows: inverse graded, massive (ungraded), inverse-to-normally graded, normally graded, and normally graded with stratified sandstone top.