Model akumulacji caliche w kontynentalnych osadach permu południowo-zachodniej części niecki śródsudeckiej

Abstract

Abstract Praca niniejsza ma na celu wyjaśnienie mechanizmu wczesnodiagenetycznej akumulacji węglanu wapnia, występującej w kontynentalnych osadach czerwonego spągowca niecki śródsudeckiej. Do akumulacji autogenicznego węglanu wapnia dochodzi w warunkach klimatu gorącego i niedostatecznej wilgotności. Akumulacja odbywa się w strefie przypowierzchniowej w rezultacie cyklicznie zachodzących procesów rozpuszczania i wytrącania węglanów. Efektem tych zjawisk jest powstanie zmiennego w pionie horyzontu caliche. Zmienność wyraża się wzrostem zawartości węglanu wapnia ku górze profilu oraz zróżnicowanym wykształceniem strukturalnym i teksturalnym. W osadzie objętym procesami calichefikacji1 od dołu występują niewielkie ilości spoiwa wapiennego, następnie pojawiają się kilkucentymetrowej średnicy buły, które wyżej w profilu zrastają się ze sobą, tworzą nieforemne soczewy, by w stropie przejść w mniej lub bardziej zwarty i ciągły horyzont wapienia. Procesowi wzbogacania w węglan towarzyszy wypieranie minerałów krzemianowych i kwarcu. Praca zawiera ponadto próbę wyjaśnienia pewnych typów przemian diagenetycznych, tj. neomorfizmów - agradacyjnego i degradacyjnego, na przykładzie horyzontu caliche.A model for caliche formation in the continental Permian deposits of southwestern Intra-Sudetic Basin, southwestern PolandAbstract A number of caliche horizons (0.5-4 m thick) in the conglomeratic Permian red-bed sequence is described. The individual caliche horizons are typified by a vertical variability in their features, among them being an upward increase in carbonate content and a changing mode of their structural/ textural attributes. The calichification process in sediment was accompanied by the diminution of detrital silicates and quartz and also by rock silicification. The caliche horizons appear useful for studies of aggradational/ degradational neomorphism phenomena within the carbonate cement. The specified model of caliche development considers a number of various controlling agencies, among which the most important factors are: the climatic circumstances, the source for carbonates, and the lifetime of calichification processes.