Osady czerwonego spągowca w Iwinach (niecka północnosudecka)

Abstract

Abstract Zbadano 420-metrowy odcinek profilu czerwonego spągowca w Iwinach. Dolna część badanego profilu, w której występują głównie piaskowce i rzadziej mułowce oraz pojawiają się soczewki i żyłki gipsów, powstała prawdopodobnie w środowisku playa lub okresowych jezior. Górna część, którą budują głównie piaskowce, żwirowce i zlepieńce, została utworzona w wyniku akumulacji rzecznej. Pojawiające się w górnej części profilu spoiwo, konkrecje i soczewki węglanowe są utworami typu caliche, których rozwój był uwarunkowany przez klimat, skład mineralny skał macierzystych, działanie gazów i roztworów związanych z dolnopermską aktywnością wulkaniczną. Na podstawie rekonstrukcji środowisk, w jakich tworzyły się osady badanej części profilu, podjęto próbę ustalenia ich pozycji stratygraficznej przez porównanie z analogicznymi utworami w kilku wybranych obszarach środkowej Europy.Rotliegendes deposits in the north-eastern North-Sudetic Trough (Sudetes Mts): their depositional environment and possible stratigraphic implicationsAbstract This study is based on new subsurfacial data from the vicinity of Iwiny. A considerably thick segment (420 m) of the Rotliegendes vertical profile is described and sedimentologically interpreted. Lower portion of this section comprises primarily red fine sandstones interspersed with various thicknesses of red siltstones, often containing small lenticles and veins of gypsum; these deposits are interpreted as representing ephemeral playa/lake environment, with a continued moderate contribution from ephemeral-stream sedimentation. Upper portion of the section (that approximating 150 m below the Zechstein base) is composed mostly of red sandstones, pebbly sandstones and pebble conglomerates which are inferred to represent fluvial braided-stream environment. In the latter part of the section carbonates are locally present, being developed as concretionary lenticular-nodular forms and also contributing to rock cement; these are interpreted as caliche-type deposits, the formation of which was most probably controlled here by climatic factor, host-rock mineral composition, and some physical-chemical agencies (hydrothermal solutions and gases) associated with a post-volcanic stage of the Early Permian regional volcanicity. Based on environmental/stratigraphic comparisons to some adjacent Permian basins of Central Europe, the lower part of the studied section is deduced to represent latest Autunian, while the upper part is thought to be Saxonian in age. Thin white clasitcs present at the section top belong, partly at least, to the Zechstein.