Cechsztyńska sól kamienna cyklotemu Z1 w południowo-zachodniej części monokliny przedsudeckiej

Abstract

W obrębie anhydrytów cechsztynu cyklotemu Z1, w odległości około 7 km na północ od bloku przedsudeckiego, występuje pokład soli kamiennej o miąższości dochodzącej do 200 m. Granica zasięgu tej formacji oraz rozkład miąższości tak soli, jak i podścielających ją anhydrytów Al wykazuje kierunek W-E lub WNW-ESE, czyli zbliżony do ujawnionego w budowie podłoża monokliny. Sedymentacja soli odbywała się w zbiorniku o znacznie zróżnicowanej morfologii dna, w którym oprócz lokalnych zagłębień występowały także równoleżnikowo wydłużone bariery. Spągowa część pokładu solnego z regularną laminacją anhydrytową, obecnością struktur drobnokrystalicznych i ciemnym zabarwieniem jest niewątpliwie pochodzenia pierwotnego. Natomiast znaczna część soli w środkowej i górnej partii pokładu jest pochodzenia wtórnego. Przemawia za tym powszechność struktur grubokrystalicznych z solą kryształową włącznie, obecność licznych porwaków anhydrytu, domieszka materiału iłowego oraz bardzo duże wahania miąższości, nawet na niewielkich odległościach. Badania wytrzymałościowe wskazują na bardzo duży udział odkształceń plastycznych w procesie deformowania soli kamiennej. Zjawisko to ma istotny wpływ na kształtowanie procesów tektonicznych, a zwłaszcza na charakter przemieszczeń mas soli. Miały one miejsce w związku z ruchami bloków podłoża i towarzyszącym zróżnicowaniem stanu naprężeń. Główne kierunki uskoków reprezentują orientacje NW-SE i W-E. Zasadniczą rolę w tektonicznym rozwoju monokliny przedsudeckiej, a w tym także obszaru solonośnego, odegrały fazy kimeryjska i laramijska.