Problem wieku i korelacja górnomioceńskich pokładów węgli brunatnych w Polsce zachodniej

Abstract

Praca przedstawia wyniki badań geologicznych i palinologicznych górnomioceńskich pokładów węgla brunatnego z terenu zachodniej Polski. Na obszarze tym wydzielono trzy prowincje paleogeograficzne, różniące się formą zalegania, rozprzestrzenieniem i wiekiem najmłodszych trzeciorzędowych pokładów węgla brunatnego: prowincję Niżu Środkowopolskiego, północno-zachodnią część zapadliska przedkarpackiego oraz przysudecką część wału metakarpackiego, określaną też jako obszar wododziałowy przedgórnomioceński. Na terenie Niżu Środkowopolskiego górnomioceński pokład węgla brunatnego leży zawsze pod osadami serii poznańskiej. Na całym tym obszarze tworzył się on w jednym cyklu sedymentacyjnym, w okresie górnego tortonu. W północno-zachodniej części zapadliska przedkarpackiego oraz na terenie wododziału przed górnomioceńskiego węgle i iły zawęglone występują w obrębie serii poznańskiej. Ich wiek określono jako sarmat. Wykonane badania palinologiczne wykazały istnienie dużych różnic facjalnych i regionalnych w spektrach sporowo-pyłkowych profili z pokładu węgla brunatnego, zalegającego w spągu serii poznańskiej, a także pozwoliły na uchwycenie istotnych różnic stratygraficznych między spektrami palinologicznymi osadów węgli i iłów węglistych miocenu środkowego (pokład łużycki), tortonu (pokład „Henryk") i sarmatu (pokład kędzierzyński).