Mineralizacja tytanomagnetytowa i ilmenitowo-hematytowa w rozwoju metamorficzno-strukturalnym kompleksu łupkowo-kwarcytowego południowej części masywu Strzelina

Abstract

W prezentowanej pracy przedstawiono nową koncepcję genezy mineralizacji kruszcowej w skałach metamorficznej osłony waryscyjskich granitoidów masywu Strzelina. Przeprowadzone badania wykazały, że kruszconośne łupki i kwarcyty przeszły wieloetapową ewolucję metamorficzno-tektoniczną. Początek dały im drobnoziarniste osady ilasto-piaszczysto-mułowcowe, wzbogacone w pewnych poziomach domieszkami wytrąconych z wody morskiej związków Fe, Ti i B. Zasadniczym przeobrażeniom osady te uległy w trakcie metamorfizmu regionalnego, synchronicznego z I fazą deformacji, przebiegającego w warunkach P-T określonych wystąpieniem paragenezy ortoklaz + syllimanit (izograda K-skaleń + Al2SiO5; Winkler 1970). W warunkach zbliżonych do początków anatektycznego upłynniania skał utworzyły się roztwory stałe tlenków Fe i Ti. Ich rozpad odzwierciedla okres zmian retrogresywnych po I fazie deformacji. Rekrystalizacja metamorficzna związana z dwoma kolejnymi etapami deformacji zaznaczyła się słabo i tylko lokalnie. Termiczny wpływ intruzji granitoidowej znalazł odbicie w chaotycznej rekrystalizacji wielu minerałów (syllimanit II, turmalin II, andaluzyt, mikropertyt ortoklazowy). Przejawił się także w formie dużych, regularnych kryształów tlenków Fe i Ti, powstałych w wyniku wewnętrznych przemieszczeń jonów tych metali, bez doprowadzenia materiału z zewnętrznego źródła - magmy granitoidowej.Titanomagnetite and ilmenite-haematite mineralization related to metamorphic and structural development of a crystalline complex of schists and quartzites: southern part of the Strzelin Granitoid Massif (the Sudetes)AbstraktA new concept of the ore-mineralisation origin in the metamorphic rocks enclosing Variscan granitoids of the Strzelin massif is presented. The authors investigations have shown a polyphase nature of the metamorphic and tectonic evolution of ore-bearing schists and quartzites. The rocks in question developed from fine-grained argilloarenaceous and silty sediments containing local concentrations of Fe-, Ti- and B-compounds which had previously precipitated from sea water. The sediments were regionally metamorphosed during the first phase of deformation (D1), which took place in the P-T conditions characterized by the orthoclase+sillimanite paragenesis (K-feldspar + Al2SiO5 - isograde; Winkler 1970). The solid solutions of Fe- and Ti-oxides were then generated in the conditions close to anatectic liquefaction. The processes of these oxides decomposition must have corresponded to retrogressive changes which followed the D1 phase. Metamorphic recrystallization of two successive deformational events (D2 and D3) has been only slightly and locally marked. Thermal influence of the granitoid intrusion on its metamorphic mantle was displayed in the recrystallization of randomly oriented minerals (sillimanite II, tourmaline, andalusite, orthoclase, microperthite) as well as in the growth of large, regular crystals of Fe- and Ti-oxides. The latter process resulted from an internal redistribution of the Fe- and Ti-ions, without any further material supply from the granitoid magma itself.