Geneza osadów białego spągowca monokliny przedsudeckiej
Abstract
Biały spągowiec jest transgresywnym osadem morza cechsztyńskiego na monoklinie przedsudeckiej. O depozycji w przybrzeżnej części morza świadczy występujący w nich zespół struktur sedymentacyjnych i ich orientacja. Dane petrograficzne i teksturalne wskazują na możliwość przejścia materiału piaszczystego białego spągowca przez stadium transportu eolicznego. Struktur eolicznych nie obserwowano - tradycyjny pogląd o eolicznej genezie białego spągowca nie znajduje potwierdzenia - chociaż obecność wydm na cechsztyńskim wybrzeżu jest możliwa do przyjęcia. Przy określaniu modelu środowiska sedymentacji białego spągowca i wyżej leżących łupków miedzionośnych analogii wśród środowisk współczesnych należy szukać na płaskich wybrzeżach, gdzie w strefach międzypływowych tworzą się nasypy piaszczyste i odcięte baseny akumulacji drobnodetrytycznej, w których - podobnie jak na wybrzeżach namorzynowych - możliwy jest rozwój roślinności. Przyjęcie takiego modelu środowiska sedymentacji osadów białego spągowca i łupków miedzionośnych byłoby zgodne z hipotezą powstawania złóż miedzi monokliny przedsudeckiej na drodze procesu sabkha. Okruszcowanie piaskowców jest niewątpliwie wtórne, powstało ono w wyniku migracji roztworów w złożonym osadzie w stadium wczesnej diagenezy.
The Weissliegendes sandstone of the Fore-Sudetic Monocline is a transgressive deposit of the Zechstein Sea. The interpretation of the Weissligendes asanear-shore deposit seems to be confirmed by sedimentary structures observed within it as well as their orientation. Both petrographic and textural investigations indicate that the detrital material of the Weissliegendes sandstones could have been subjected to aeolian transportation. In contrast, structures typical of aeolian deposits have not been encountered as yet. It appears, therefore, that the traditional opinion as to the aeolian origin of the deposits considered cannot be upheld. However, one may assume that coastal dunes could indeed have been developed along the Zechstein Sea shoreline. Contemporary analogues to the sedimentary environments of the Weissliegendes sandstones and the Kupferschiefer are to be looked for among flat coasts, where sandy embankments growing in the tidal zone give way to the formation of cut-off basins that, in turn, offer circumstances favourable for both the accumulation of fine-grained sediments and the development of plants. Sucha model would be in keeping with a hypothesis that the Weissliegendes ore deposits originated due to sabkha processes. The mineralization of the sandstones is undoubtedly a post-depositional phenomenon and shows evidence of having resulted from the early-diagenetic migration of solutions in already deposited sediments.
Origin of the Weissliegendes deposits in the Fore-Sudetic Monocline
AbstractThe Weissliegendes sandstone of the Fore-Sudetic Monocline is a transgressive deposit of the Zechstein Sea. The interpretation of the Weissligendes asanear-shore deposit seems to be confirmed by sedimentary structures observed within it as well as their orientation. Both petrographic and textural investigations indicate that the detrital material of the Weissliegendes sandstones could have been subjected to aeolian transportation. In contrast, structures typical of aeolian deposits have not been encountered as yet. It appears, therefore, that the traditional opinion as to the aeolian origin of the deposits considered cannot be upheld. However, one may assume that coastal dunes could indeed have been developed along the Zechstein Sea shoreline. Contemporary analogues to the sedimentary environments of the Weissliegendes sandstones and the Kupferschiefer are to be looked for among flat coasts, where sandy embankments growing in the tidal zone give way to the formation of cut-off basins that, in turn, offer circumstances favourable for both the accumulation of fine-grained sediments and the development of plants. Sucha model would be in keeping with a hypothesis that the Weissliegendes ore deposits originated due to sabkha processes. The mineralization of the sandstones is undoubtedly a post-depositional phenomenon and shows evidence of having resulted from the early-diagenetic migration of solutions in already deposited sediments.