Masyw granitowy Strzegom-Sobótka. Studium petrologiczne.

Abstract

Praca jest próbą syntetycznego przedstawienia głównych zagadnień petrologicznych masywu granitoidowego. Na początku opisane są krótko stosunki geologiczne oraz podana jest wstępna jakościowa charakterystyka petrograficzna fragmentów skał osłony. Oprócz zmienionych magmowców grupy górskiej Ślęży opisane są różnego rodzaju łupki krystaliczne, wykazujące w zmiennym stopniu wykształcone struktury hornfelsowe i zjawiska kontaktowe. W głównej masie granitoidu zostało wydzielone 6 odmian petrograficznych, z których 3 ilościowo dominują. Są to: granodioryt biotytowy określony jako granit strzeblowski, alkaliczny z przejściem do monzonitowego, dwułyszczykowy granit wierzbnicki oraz monzonitowy granit biotytowy (miejscami z hornblendą) określony jako granit strzegomski. Podane są też formy geologicznego występowania oraz charakterystyka petrograficzna 2 odmian starszych: tonalitu z Łazan ze środkowej części masywu oraz drobnoziarnistego, monzonitowego granitu z Zimnika z północno-zachodniej części. Mikroskopowa analiza skał oraz interpretacja licznych analiz chemicznych, a także badania niektórych składników pozwoliły oprócz sklasyfikowania odmian naświetlić niektóre zagadnienia genetyczne. Szczególnie analiza nielicznie odsłoniętych kontaktów ze skałami osłony umożliwiła częściowe poznanie mechanizmu intruzji oraz określenie w przybliżeniu jej temperatury. Następstwo krystalizacji niektórych minerałów w pegmatytach i druzach znajduje częściowo swoje odbicie w strukturach reakcyjnych w skale. Analiza petrotektoniczna wybranych partii skalnych o megaskopowo widocznych teksturach kierunkowych pozwoliła odróżnić pewne etapy i kierunki działania sił we fluidalnej i po-konsolidacyjnej historii skały. Również wykonane w 15 kamieniołomach pomiary spękań, ułożenia utworów żyłowych i stref mineralizacji wykazały, że przyjmowana dotychczas prosta interpretacja tych zjawisk była spowodowana niedostateczną ilością materiału obserwacyjnego. W końcowych rozdziałach podane są hipotezy na temat pochodzenia tej w zasadzie mało zróżnicowanej magmy granitoidowej, którą można uważać za magmę powstałą wskutek anatektycznego upłynnienia serii gnejsowych, występujących w głębszym podłożu, które mogły być podobne pod względem mineralnym i chemicznym do gnejsów występujących w bloku sowiogórskim.On the petrology of the granite massif of Strzegom - SobótkaAbstract This paper is an attempt at a synthetic presentation of the most important problems concerning the petrology of the granitoid massif. It begins with a brief description of the geological relations and gives some preliminary facts characterizing the petrography of fragments of the cover. It deals not only with the altered magmatic rocks in the mountain group of Sle.za but also with the various kinds of crystalline schists showing the variable development of the hornfels structure and contact phenomena. Six petrographic varieties have been distinguished in the main granitoid mass, three of which occur in predominant amounts. They are: the biotitic granodiorite, called the Strzeblow granite, the alkali, grading into monzonitic, two-mica granite of Wierzbnik, and the monzonite biotitic granite of Strzegom (locally with hornblende). The forms of the geological occurrence and the petrographic characteristics are also given of 2 older varieties: the tonalite from Lazany in the central part of the massif, and the fine-grained monzonitic granite from Zimnik in the north-western part of the massif. A microscopic analysis of the rocks together with the interpretation of numerous chemical analyses, also the study of some constituents have allowed not only to classify the varieties but in addition to clear up some genetic problems. An analysis of the few exposed contacts with the cover was particularly helpful in the study of the mechanism of the intrusion and in the approximate determination of its temperature. The sequence of the crystallization of some minerals in the pegmatites and the druses is partly reflected in the reactionary structures in the rock. The petrotectonic analysis of some selected parts of the rocks with megascopically distinguishable directional structures has allowed to trace certain stages and directions of the work of forces in the fluidal and post-consolidation history of the rock. Measurements of joints, of the arrangement of vein deposits and of the mineralization zones have been carried out in fifteen quarries. They show that the simplified interpretation of these phenomena, so far currently accepted, is due to the inadequate amount of material collected during observations. The final chapters of the paper contain hypotheses concerning the origin of this granitoid magma, in principle so poorly differentiated. It may reasonably be regarded as a magma formed by the anatectic remelting of gneissic series in the deeper substratum whose mineral and chemical character might have resembled that of the gneisses in the Sowie Góry Block.