Sedymentacja i peleogeografia utworów górnokarbońskich w niecce śródsudeckiej.

Abstract

W pracy omawia się utwory górnokarbońskie w depresji śródsudeckiej z punktu widzenia sedymentacji i paleogeografii. Sedymentacja rozwijała się stopniowo od okresu dolnokarbońskiego, zajmując z biegiem czasu coraz to większy obszar w Sudetach Środkowych. W osadach z pogranicza dolnego i górnego karbonu nie stwierdza się zasadniczych różnic zarówno w wyglądzie, jak i sposobie ułożenia, ani też oznak wskazujących na zmianę warunków sedymentacji. W górnym karbonie obszar akumulacji zachowywał się strukturalnie niejednakowo, co powodowało, że pewne rejony (Zagłębie Wałbrzyskie, Zagłębie Noworudzkie) wykazywały cechy basenu, inne natomiast (zachodnie peryferie Zagłębia Wałbrzyskiego) przedstawiały typ piedmontu. Na obszarach o cechach basenów bądź w ich bezpośrednim sąsiedztwie w westfalu zaznaczały się przejawy działalności kryptowulkanicznej. Na charakter osadów duży wpływ wywierały zmiany klimatyczne, które w połączeniu z diastrofizmem i wulkanizmem doprowadziły do powstania cyklicznej sedymentacji. W zakończeniu rozpatrzono powstanie Zagłębia Wałbrzyskiego, przedstawiając tezę o wulkanicznej genezie zagłębia (kryptokaldera).Sedimentation and palaeogeography of the Upper Carboniferous deposits in the Intrasudetic depressionAbstract The Upper Carboniferous deposits in the Intrasudetic Depression are here discussed from the view point of their sedimentation and paleogeography. The sedimentation developed gradually beginning with the Upper Carboniferous and extended over increasingly greater areas of the Central Sudetes. At the passage from the Lower into the Upper Carboniferous, no essential differences have been observed concerning either the outward appearance of sediments and their arrangement pattern of symptoms suggesting changes in the conditions of deposition. During the Upper Carboniferous, the area of accumulation here considered was not structurally uniform, hence, some of its regions were actually basin--like (those of Wałbrzych and Nowa Ruda), while others (the western margin of the Wałbrzych basin) were of the piedmont type. Westphalian cryptovolcanic activities are indicated in areas that are basin-like in character or in their immediate neighborhood. The character of deposits was strongly affected by climatic changes which, combined with diastrophism and volcanism, were responsible for the development of cyclic sedimentation. A concept postulating the cryptovolcanic origin of the Wałbrzych basin is also presented.