Uwagi o orientacji i genezie ciosu w skałach kredowych niecki śródsudeckiej

Abstract

Przedstawiono wyniki pomiarów orientacji po wierzchni ciosowych w górnych piaskowcach ciosowych Gór Stołowych i okolic Krzeszowa oraz w podścielających je skałach wapnistych. Orientacja ciosu została pokazana za pomocą róż biegu płaszczyzn ciosowych oraz w projekcjach stereograficznych Schmidta. Przeprowadzone pomiary pozwoliły na wydzielenie wśród spękań ciosowych dwóch różnych genetycznie systemów: (a) spękań pierwotnych, które tworzą system regionalny o podobnej orientacji w całym zbadanym obszarze, i (b) spękań wtórnych, zależnych od lokalnych zjawisk tektonicznych. Autor zwraca uwagę, że poglądy na tektoniczną genezę spękań ciosowych prostopadłych do powierzchni ławic i wykazujących stałą orientację w całym obszarze niecki śródsudeckiej są trudne do udowodnienia. Zdaniem autora, przyjmowane dotychczas wyjaśnienia ich powstania wskutek tektoniki uskokowej, a tym bardziej fałdowej są trudne do uzasadnienia. Autor nie precyzuje genezy pierwotnego ciosu w omawianych skałach, uważa jednak, że jest on wcześniejszy od ruchów tek tonicznych, które spowodowały lokalne spaczenia pokrywy kredowej, i jest zdania, że dla ich wyjaśnienia należy szukać innych ogólnych, podobnie działających w całym obszarze przyczyn.

Remarks on the origin and orientation of joints in the Upper Cretaceous rocks of the Intrasudetic Basin

Abstract
Results are presented of measurements of joints in the Youngest Cretaceous sandstones and underlying marls of the Intrasudetic basin. The joint orientation was presented on Schmidt stereographic projections and on rose diagrams. Two genetically different joint systems have been differentiated: (a) primary joints, which form a regional system of similar orientation in the whole investigated area, and (b) secondary joints, the orientation of which and frequency of occurrence depends on local tectonic causes. In the author's opinion the views concerning tectonic origin of joints perpendicular to the true bedding and showing constant orientation in the whole area of the Intrasudetic basin are difficult to elucidate. The attempts to explain it by fault- or fold tectonics are difficult to accept. No explanation of the primary joint is presented but, in the author's opinion, it is older than the tectonic movements that have caused the deformation of the Cretaceous cover in the Intrasudetic basin. Other cause should be looked for to elucidate this problem.